Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Monegasco
Munegasc
Variedaz d'o ligur
Localización cheografica
Estau {{{estau}}}
País {{{país}}}
Rechión {{{rechión}}}
Parlau en Mónegue
Lugars principals
Estatus
Atras denominacions {{{atras denominacions}}}
Charradors 5.100
Oficial en No ye oficial
Reconoixiu en {{{reconoixiu}}}
Regulau por
Vitalidat Alta
Escritors principals
Rasgos dialectals
Clasificación lingüistica
Indoeuropea
Codigos
ISO 639-1
ISO 639-2 roa
ISO 639-3
SIL bar

Lo monegasco[1] ye lo dialecto ligur que se parla en o Prencipau de Mónegue y presenta fuertes influencias de l'occitán provenzal.

Ye una parla ligur pareixida a la de Vintimille rodeyada de parlas provenzals, por o que constituye un enclau lingüistico. O ligur monegasco fue probablement traito por italianos ligurs establius en o sieglo XI[2].

Ista variedat yera extinguida de tot en os anyos 70 (cuan encara lo charraban bels 20 parlants[2]), pero la ensinyanza obligatoria en as escuelas de Mónegue a partir de 1976 n'ha feito augmentar lo conoiximiento.

Cal parar cuenta que, manimenos, pareix estar que lo ligur no ye la sola lengua propia de Mónegue, ya que en bel barrio suyo (Montcarles) se charraba occitán mientres que en altros (La Roca) se charraba monegasco. Tot pareix indicar que la lengua orichinaria sería l'occitán y lo ligur hi habría arribau a traviés de migracions.[2] Con tot y con ixo, actualment l'occitán no tien garra mena de reconoiximiento oficial a Mónegue.

Ortografía editar

Fa servir una ortografía basada en a de l'italiano con cualques peculiaridaz graficas:

  La ü, que se pronuncia como la de l'alemán u la u francesa.
  La œ, que se pronuncia como iste mismo digrafo en francés, una mena de e neutra.
  La ç, que se pronuncia como en catalán.

Textos editar

Fragmento de l'himno de Mónegue:

Despoei tugiù sciü d'u nostru paise Se ride au ventu, u meme pavayùn Despoei tugiù a curù russa e gianca E stà l'emblema, d'a nostra libertà Grandi e i piciui, l'an sempre respetà [Dende siempre, sobre lo nuestro país / ondeya a o viento lo mismo pabillón. / Dende siempre, las colors roya y blanca / son o emblema d'a nuestra libertat. / Grans y chicoz l'han respectada siempre]

Referencias editar

  1. (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
  2. 2,0 2,1 2,2 (fr) Pierre Bec: La langue occitane. Presses universitaires de France, 1973. Colection Que sais-je?. p 13.