Estudio de Filología de Aragón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
No s'ha d'entivocar con o Estudio de Filolochía Aragonesa.

O Estudio de Filología de Aragón (en castellano) estió una institución dependient d'a Diputación Provincial de Zaragoza fundada lo 5 d'octubre de 1915[1] que s'adedicaba a la promoción de a cultura, a literatura y a lexicografía aragonesas. A primer función que tenió estió mirar de confeccionar un Diccionario aragonés, que a la fin no veyería nunca luz.[1] O Estudio desapareixió en 1941, en chubilar-se o catedratico Juan Moneva y Puyol, o suyo director y principal impulsor. En 1943, cuan se creyó la Institución «Fernando el Católico», as suyas funcions pasoron a estar desempenyadas por ixa atra.

O Diccionario aragonés editar

A confección d'un Diccionario aragonés estió una d'as grans preocupacions de Moneva. Pa ixe menester, o Estudio contó con dica 48 colaboradors que le ninvioron fichas con vocabulario, entre as cuals s'ha de destacar as de Joaquín Gil Berges, que en aplegó 305.[1] A la fin d'una primer tongada de recullidas, o Estudio teneba 8939 voces pa o diccionario.

Manimenos, no nomás o lexico común heba d'estar obchecto d'ixe diccionario. Moneva tamién pensaba que a toponimia habría d'estar una fuent de parolas aragonesas, por estar mas conservadors y porque d'éls se poseba inferir etimolochías mas seguras,[1] por o cual concibió un plan pa replegar o numero maximo de toponimos posibles. A recopilación de toponimos se fizo a traviés d'as tres Diputacions Provincials aragonesas, que ninvioron a os suyos concellos un modelo de fichas aprestau por o Estudio pa que i fesen figurar os nombres de monts, ríos, barrancos, cequias, campos y partidas d'os suyos termins respectives, pero tamién d'a suya toponimia urbana: carreras, plazas, callizos, etc.

O prochecto de toponimia sufriba retraso, pos a mayoría de municipios d'as tres provincias no feban caso d'as requisicions de a suya Diputación. Pa dar-le empenta a o prochecto, o Estudio publicaría «El cautivo en la Corona de Aragón durante los siglos XIII al XV» de Ramos Loscertales, que meteba en valor as informacions tioponimicas. Igualment, se demandó a las tres diputacions que fesen a o publico en os suyos Boletines. D'ixa manera se comenzó a publicar regularment, con a esperanza de que os lectors comuns aportasen o que as institucions no feban, os vocabularios de Fernando Juan del Olmo, de Jordana Mompeón y General Forniés Calvo.

Manimenos, o Diccionario aragonés no se podió publicar nunca. Y Juan Moneva, viyendo que no podría y pa privar que se perdesen toz os materials que teneba, los ninvió ta la Real Academia Española en 1923, aon que quedarían almagacenaus con o epiteto de Diccionario Aragonés de Moneva.[1] Os materials serían rescauats por su filla en 1986, y editaus y estudiaus por José Luis Aliaga en 2004, publicaus por a Institución «Fernando el Católico», Prensas Universitarias de Zaragoza y Xordica Editorial.

Colaboradors destacaus editar

Referencias editar

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (es) Articlo «Juan Moneva y Puyol, el Estudio de Filología de Aragón, en 1916» en o Diario del Alto Aragón de 23 d'octubre de 2016. Consultau o 5 de mayo de 2019.

Se veiga tamién editar