Cincomarzada

Translate icon.svg Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre a batalla y a fiesta d'a ciudat de Zaragoza. T'a calendata, se veiga 5 de marzo.
Plantilla:Primera Guerra Carlista
Cincomarzada
Primera Guerra Carlista
Primera Guerra Carlista.jpg
Soldatos y civils disparan contra os carlistas, que albandonan redotatos Zaragoza.
Información cheneral
Calendata: 5 de marzo de 1838
Puesto: Zaragoza (Aragón)
Resultau: redota carlista
En conflicto
Flag of Cross of Burgundy.svg Carlistas de Carlos María Isidro de Borbón Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg Liberals d'Isabel II
Comandants
Flag of Cross of Burgundy.svg Juan Cabañero y Esponera Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg Dengún, resistencia popular
Soldaus
Flag of Cross of Burgundy.svg Infantería: 2.800
Caballería: 300.
Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg Desconoixito (parte d'a guarnición y población civil).

A Cincomarzada estió un falliu ataque carlista a Zaragoza, a capital d'Aragón, que escayeció o 5 de marzo de 1838. Hue se celebra cada anyo como fiesta popular en Zaragoza, fendo memoria d'o heroico comportamiento d'os zaragozanos mientres a Primera Guerra Carlista.

TrasfondoEditar

A ciudat de Zaragoza yera una posición estratechica sobrebuena, bien protechida por una important guarnición isabelina. Sindembargo, una gran parte d'a guarnición se trobaba difuera de Zaragoza en febrero de 1838 ta reforzar un exercito que heba de zarrar o paso enta o Mayestrau a la expedición de Basilio García, que en ixas envueltas se trobaba en A Mancha, an que heba estau esbarrada quan pretendeba unir-se con a de Cabrera. As noticias de que a guarnición que remaniba en Zaragoza yera quasi nula, plegón ta Cabrera, y iste ninvió a Juan Cabañero y Esponera a asaltar a ciudat con dos mil ueitocientos infants y trecientos hombres de caballería, con intinción d'espullar-la mas que no d'ocupar-la, pos ixas tropas no li hesen premitiu d'esfender-la dimpuesas.

BatallaEditar

A nueit d'o 5 de marzo de 1838 as tropas de Juan Cabañero aconsiguioron ocupar parte d'a ciudat, pero se troboron con a resistencia d'os suyos habitadors. Ista resistencia, de conchunta con as noticias que s'amanaba a tropa isabelina, que tornaba ta os suyos quartels en Zaragoza, fació que os carlistas albandonasen de camín a ciudat. Dimpués d'a fallita carlista, s'adhibió ta o escudo d'a ciudat o títol de "Siempre Heroica" y se li dió o nombre de "Cinco de Marzo" a una carrera d'a ciudat. Mientres a dictadura franquista li cambioron de nombre a la carrera, que pasó a clamar-se "Requeté Aragonés", en homenache precisament a o Carlismo, que heba aduyato a Franco en a Guerra Civil Espanyola (os requetés yeran en a Guerra Civil os voluntarios carlistas, que preneban o suyo nombre d'as tropas d'as Guerras Carlistas). Dimpués d'a muerte de Franco, en 1977, se recuperó a denominación orichinal.

A fiesta popularEditar

A l'atro anyo d'istos esdevenimientos, o cinco de marzo, os zaragozanos prencipioron a celebrar istos feitos con una fiesta popular en l'Arbolera de Macanaz y atros parques, an que se feba una birolla de campo. O 4 de marzo de 1937, mientres a Guerra Civil Espanyola o Concello de Zaragoza decretó a supresión oficial d'a fiesta, que no tornó a fer-se dica 1977. En ixos tiempos, a carrera Cinco de Marzo pasó a clamar-se "Requeté Aragonés", ta borrar asinas o recuerdo d'a redota carlista. Dende 1977, prencipió una cutia recuperación d'a fiesta, y se tornó o nombre a la carrera que remera ixa calendata. En 1981, o Concello de Zaragoza recuperó oficialment a fiesta con l'aduya de asociacions ciudadanas y penyas, adquirindo un carácter reivindicativo y social, encara que l'aspecto ludico ye mas present por cada diya. A mas gran parte d'os anyos dende a recuperación s'ha celebrau en o Parque d'o Tío Jorge, encara que en os zaguers anyos s'ha celebrau en diferents parques.

BibliografíaEditar

Gustave D'Alaux. "Aragón visto por un francés durante la Primera Guerra Carlista." Zaragoza, 1985 - Traducción de L'Aragon pendant la guerre civile. Revue des deux mondes, 15 de febrero de 1846.

Vinclos externosEditar