Wikipedia:Biquiprochecto:Grafía/Grafía B/Oto

Iste articlo ye escrito con una grafía alternativa experimental propuesta por bells biquipedistas aintro d'o Biquiprochecto:Grafía. Puet veyer-se a versión escrita con as normas oficials de Biquipedia aquí.
Oto
Entidat local menor d'Aragón
Lugar de Oto
Lugar d'Oto.
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Entidat local menor
 Aragón
 Uesca
Sobrarbe
Broto
Población
 • Total

84 hab. (2005)
Altaria
 • Meyana

913 m.
Distancia
 • 3 km
 • 45 km
 • 107 km

enta Broto
enta l'Aínsa
enta Uesca
Codigo postal 22370
Chentilicio m. Otés; f. Otesa

Variedatz dialectals de l'Aragonés Êsta fuella ye escrita en alto sobrarbés.

Oto (Otto en a grafía medyeval) ye un lugar situato en a Vallê' Broto en o monêcípio de Broto, con una poblacion actual de 84 personas (2005). Ye o lugar més antigo de ra valle d'o cual se'n tien conöixéncia, sabendo-se'n que ra êl·lésia (consagrata ta Sant Saturnín) tien mës de hueito siëglos d'antiga.

A torre d'a Foz d'Escala, construcion desfensiva d'Oto.

Oto estiore un lugar que pendeva d'ordens monasticas (Orden d'es Espitalers de Cherusalén|Orden d'ös Öspitalers de Jerusalen) durantês gran partê d'a Edat Medya, dica que con as reformas gôviernamentals de Martín I Lo Humán se-lis desprovêyore de potestaz a l'alto d'o lugar, dêixando-se den d'ixe dïa baixo d'o fuero d'infançonia (que en ös döcumentos amanêix com'á "d'ös mesmos dreitos que Exea") d'as clasicas institucions aragonesas, fendo que d'ixe al·loras ent'avant que ras gents d'o lugar havièsen devers nomës ent'o rei e potenciando-se o poder local d'o sênyor.

Como altras localidaz d'ixa epoca regidas pör o fuero d'infançonias, as casas con mës fincas ençatorön una epoca d'extensión d'ös suyos poders, fendo-se propiament sênyorials. Una amuèstra d'o poder que bel·las d'as casas locals plegorön a têner ye ra construcion d'una torre defensiva d'o siëglo XVI, dita Atalaya d'a Foz d'Escala, relacionata d'antigo con Casa Jorge d'o lugar. Êsta mena de construcions no tenêvan una relacion nomës que con a desfensa, si que yeran tammien una contrimuèstra d'o poder economico de ra casa que alçava-las. Altras construcions parellanas pueden ser miradas en lugars d'o mesmo Sobrarbe como Sant Vicient d'a Buerda ó Puertolas, que estando totas d'a mesma epoca, se relacionan con as alticamadas d'ixe siëglo que bi haviorön d'entre ras valles pirenencas d'Aragon e Gascônya, que estiorön instigatas pör a rivalidat d'as monarquias francesa e espanyola.

Enna par d'o lugar bi ha una ermita, dita de Sant Bastian d'o puesto d'a cuala se'n diz que yera on hevan estatas as primeras casas d'o lugar. D'ixe prêmitivo asentamiënto se n'ha conservato ra crôz d'o termin.

Fendo 1,30h de caminada den d'o lugar se troba l'altra ermita d'Oto, dita de l'Asuncion. O lugar tien, a mës, un cámping e altros servicios vinclatos con o Parque Nacional.

A êl·lésia

editar
 
A êl·lésia de Sant Saturnin d'Oto, envista den d'a plaça d'o lugar.

A êl·lesia d'Oto ye consagrata ta Sant Saturnin, e d'era nomës a torre ye partê conservata d'ös suyos orígens. Tien traças que fan-la sêmilar ent'as unas d'o Sërrablo.

A naô tien cinco cuèrpos, d'ös cuals ös tres primeros son de traças romanicas a miëntres que l'antiguêdat de l'uno que fa cuatren ha estato imposible de datar. O cinquen d'ös cuèrpos parêix indicar, pör as suyas traças, que ye d'o siëglo XVIII.

A naô tien, pör baixo d'o campanar, una finestreta, con tres trestallos de piedra, que ye ra responsable que ös expertos l'haigan relacionato de sièmpre con as êl·lésias d'o Sërrablo.

Bels foratos d'a frontera suya, que son negatos a l'actualidat, revél·lan que antigament astí bi hevan havito altras construcions mës chiquetas, d'entre eras, un atrio a baixo d'o campanar.

Fiëstas

editar

Vinclos externos

editar


Lugars d'o monêcípio de Broto
Ayerbe de Broto | Asin de Broto | Basaran | Bergua | Broto | Buesa | Escartin | Otal | Oto | Saruiset | Yosa