Triasico

primer periodo y sistema d'o Mesozoico, entre fa 251 y 201 millons d'anyos
Era[1] Periodo Millons d'anyos
Mesozoica Cretacio 145,0
Churasico 201,3±0,2
Triasico 251,0±0,4

O Triasico ye una división d'a escala temporal cheolochica que se troba adintro d'a era Mesozoica, en a cual ye o primer periodo, antes que o Churasico.

S'extiende dende fa uns 251 millons d'anyos dica en fa uns 201 millons. Dende o punto d'envista d'a vida en a Tierra, o periodo ye por principal una epoca de recuperación y radiación evolutiva pos le precede a extinción masiva d'o Permico-Triasico, en que a mayoría d'especies vivas enantes s'heban extinguiu. Pa la fin d'o Triasico tamién se daría una atra extinción, que lo desepara contra o Churasico, pero que tendría menos consecuencias pa la biodiversidat que a primera.

Representación d'a superficie terrestre pa la fin d'o periodo.

Dende o punto d'envista cheolochico, entre o Triasico se produce a fractura d'o supercontinent Panchea, pero de traza mui lenta. L'oceano global que l'arredola tot contina estando Panthalassa. O continent meridional Gondwana seguiba empuchando contra la masa septentrional de Laurasia, pero de camín pa la fin d'o periodo i apareixe un rift y se desepara lo que hue ye America d'o Norte contra lo que agora ye Africa. A mar de Tetis s'ubre por primer vez enta l'ueste.

Estratigrafía editar

O Triasico lo definió en 1834 lo cheologo Friedrich Von Alberti basando-se en os tres trozos más chenerals d'entre os sedimentos que por lo común gosa apareixer chuntos, de conchunta con os suyos propios limites diacronicos, por tot en Europa occidental.

O nombre d'o periodo viene d'o latín trias que significa «triada». Ye, por tanto, una referencia a la triada de grans estratos que se troba asociada a iste periodo: a facies «Buntsandstein», que se gosa identificar con o Triasico Inferior, una segunda napa de materials carbonataus, o «Muschelkalk», que s'asocia con o Triasico Meyo, y un tercer estrato d'archilas royas y evaporitas que se conoix como facies «Keuper» y representa o Triasico Superior.

Clima editar

 
Estratos triasicos en Arizona (Estaus Unius).

O clima entre o Triasico fue caluroso y seco, determinau por a gran superficie continental agrupada d'as masas terrestres d'alavez. S'estima que o clima continental feba que en o centro de Panchea i predominasen os desiertos.

Probablement as tierras que yeran cerca de l'Ecuador terrestre, a mas, sufriban cualque cosa pareixida con episodios de monzons extremos. Por contra, os polos Norte y Sud terrestres no teneban chelo y pareix que o clima en ixas latituz yera humedo y temperau, conque reptils y amfibios podrían haber-ie trobau habitats favorables an que diversificar-se.

Botanica editar

 
Ilustración de selva tipica d'o Triasico: cicadacias, felequeras arborescents, araucarias y esquisetacias chigants.

A gran extinción Permico-Triasica no afectó por igual a las plantas que a os animals, conque, cuan principia o Triasico, buena cosa de taxons vechetals ya veniban dende o Permico y a fin d'a era Paleozoica.

Como as masas terrestres mas extensas yeran en Laurasia, o continent d'o norte, a vechetación d'astí se trobaría formada por cicadacias y atras especies que s'adaptaban bien con o sequero que predominaba. Tamién i hai coniferas y árbols que hue reconoixemos en o chenero Ginkgo. As felequeras medrarían en as zonas mas humedas.

Gondwana, mas humedo, se piensa que tendría grans selvas de flequera chigant y cicadacias, en chunto con bel precursor d'os pins actuals.

En especial en os continents que a par d'alavez formaban parte de Gondwana no ye raro de trobar-ie diferents chacimientos d'árbols petrificaus que dimanan d'o periodo Triasico.

Fauna editar

 
Cynognathus, un terapsido u «reptil mamiferoide» carnivoro d'o Triasico Meyo.

O Triasico coincidiría con una gran diversificación d'os amniotas. Os sinapsidos que s'heban trobau amanaus a extinguir-se cuan remató lo periodo Permico, tornan a tener bella cosa de diversificación.

Un d'os grupos de sinapsidos que reviscolaría dimpués d'a extinción Permico-Triasica estaría o d'os cinodonts. Apareixen tanto taxons carnivoros tipicos como Cynognathus (Triasico Meyo) como herbivoros como Thrinaxodon, lo que fa pensar que ocupaban buena cosa de nichos ecolochicos diversos.

En bel momento d'o Triasico Meyo, dende o grupo evolutivo d'os cinodonts lo mas probable, s'esbarraría un linache evolutivo que habría de dar innumerables especies entre toda la era Mesozoica, pero que no estaría destacau dica la Cenozoica: os Mammaliaformes. Os mamiferos en efecto evolucionarían en o Triasico Superior, adintro d'ixe grupo.

 
Preondactylus, un pterosauro d'o Triasico Superior.

Por l'atro costau, os sauropsidos se diversificarían mas que os sinapsidos entre que duraba o periodo iste. Os grupos principals de dinosauros apareixión toz en o Triasico, destacando-se a diversidat de prosauropodos («antepasaus d'os sauropodos») y atros saurisquios. Os teropodos amaneixerían probablement en bel inte d'iste periodo. Tamién amaneixerían os troncos basals d'os ornitisquios que dimpués, en o Churasico, se diferenciarían en grupos tan importants como os tireoforos, ceratopsios y ornitopodos.

Un atro tipo de sauropsidos que fizon aparición en o Triasico fuen os pterosauros. Os pterosauros fuen os primers vertebraus que desarrollarían un vuelo verdadero. As relacions filocheneticas d'ellos son controvertidas porque no se conoix fósils d'animals intermedios con os suyos antepasaus arcosauros no voladors, de manera que podría aparentar que un grupo tan exitoso evolutivament como iste d'os «reptils» voladors hese saliu de no res.

 
Batracothomus, un crurotarso basal y terrestre.

Un grupo d'arcosaurios que podemos veyer encara hue son os crurotarsos, que apareixen en o rechistro fósil d'o Triasico la primer vez pero que se'n puede trobar en l'actualidat representaus por os cocodrilomorfos. De crurotarsos en amaneixería un rabanyo de familias con caracteristicas curiosas que no gosamos imachinar hue, como os poposauridos que yeran bipedos. A mayoría de crurotarsos feban vida de tot en tierra, y os costumbres amfibios que en l'actualidat asociamos con os cocodrilos no se consolidarían dica o periodo Cretacio.

 
Shonisaurus, un d'os ictiosauros mas grans descritos, vivió en o Triasico. S'estima que feba entre 15 y 21 metros de largaria.

Os ictiosauros tamién evolucionan a partir d'antepasaus sauropsidos que viviban en tierra en bel momento entre o Permico y o Triasico. A suya mayor diversificación coincide con os periodos Triasico y Churasico. Os ictiosauros se tornan chigants a escape, pasando a estar os depredadors culminals en as mars y os oceanos Triasicos, y os primers reptils mesozoicos en trigar o camín d'o chigantismo antes que os atros grupos.

 
Ceresiosaurus, un sauropterichio notosaurido basal d'o Triasico.

Os sauropterichios son un atro d'os linaches de sauropsidos que apareixen entre que dura o periodo Triasico. Os primers miembros d'iste grupo chitarían d'o tronco principal d'os sauropsidos en o Triasico Meyo, y teneban en o periodo a forma de reptils semi-acuaticos que encara podeban tornar ta tierra. As suyas dimensions mas chicorronas que atros depredadors marins como os ictiosauros suchieren que viviban y cazaban en auguas poco fondas y cerca d'as orillas. Mas adebant, estaría en o Churasico que se tornarían depredadors marins mas competents y granizos y acabarían por reemplazar a os ictiosauros en a mayoría de nichos ecolochicos.

Se veiga tamién editar

Referencias editar

  1. As colors corresponden con os codigos RGB aprobaus por a Comisión Internacional d'Estratigrafía. Disponible en o sitio d'a International Commision on Stratigraphy, en «Standard Color Codes for the Geological Time Scale».

Enlaces externos editar