Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Un clado (d'o griego κλάδος, «kládos», rama) ye como se diz en biolochía sistematica y especialment en cladistica un grupo d'organismos que s'obtiene fendo un solo corte en un árbol filochenetico. O clado incluye un antipasau común y toz os suyos descendients, a diferencia d'un taxon, y forma una sola rama u una branca de l'árbol d'a vida. Ixe antipasau común puede estar un individuo, una población, una especie, y no importa si ye existent u extincto.

Un cladograma. Representación grafica d'a diverchencia evolutiva de tres clados emparentaus (A, B y C) de plantas.

A evolución ye un procés que tiende a la diverchencia, por a cual cosa dos organismos siempre dimanan d'un antipasau común, no importa si ye antes u dimpués. Partindo d'ixa consideración, o ideal ye clasificar os sers vivos seguntes o suyo grau d'emparentamiento. En a representación grafica d'os clados, o dito cladograma, se representa chuntos a os clados que tienen un antipasau común mas amanau.

Os clados son o resultau d'o estudio d'as relacions de parentesco evolutivo entre as diferents especies en o tiempo, que se diz analís filochenetico. En os árbols filocheneticos se representa tot lo que se sabe d'a historia evolutiva d'os organismos que i amaneix.

Clado y taxón editar

 
Diferencia entre clados (izquierda) y taxons (dreita), representada graficament sobre un árbol d'a vida u cladograma. Os clados incluyen siempre l'antipasau común, por o que rancan d'un nodo u anastomosis que tamién ye adintro d'o clado, mientres que en os taxons ixo no ye necesario.

A definición d'un taxón que dimana d'os Codigos Internacionals de Nomenclatura, feitos por a taxonomía cheneral y que reglamentan os nombres cientificos de sers vivos, diz que ye "un grupo d'organismos con circumscripción, posición y livel".

A circumscripción ye a delimitación como conchunto, o criterio que s'emplega pa desesparar cada organismo d'ixe taxon contra os de demés táxons. A circumscripción se concibe pa que sía ubierta a nuevas incorporacions d'organismos en o taxon, cuan sía que ixas se describan. Ixo quiere dicir que en realidat a circumscripción estableix un criterio diagnostico. A posición son os taxons adintro d'os cuals o taxon se troba cuaternau (s'ha de recordar que os taxons siguen una ordenación hierarquica), y o livel fa referencia a la categoría taxonomica.

Seguntes ixes mesmos Codigos o taxón no concabe antipasaus hipoteticos, solament os organismos adintro suyo a partir d'os cuals se fizo la suya descripción, pero que en un caso extremo podría estar nomás que uno.

Tampoco no puede dicir-se que un taxón se corresponda siempre con un clado. I hai investigadors en taxonomía que consideran chustificable a esxistencia de taxons parafileticos, mientres que os clados son necesariament monofileticos y en un sistema de clasificación cladistica no s'admitiriba si que grupos monofileticos. Por ixa razón, os sistemas taxonomicos clasicos y os cladisticos son muit rarament superposables.

Se veiga tamién editar