Terminación -ui (toponimia)

(Reendrezau dende Terminación uí)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A terminación -ui ye común en a toponimia de Ribagorza oriental y Pallars. Como va dimpués de radices que en muitos casos son antroponimos se crei que deriva d'un antigo sufixo indicador de pertenencia.

Se crei que ye equivalent etimolochico d'a terminación -ués propia de l'Alto Aragón occidental y d'a terminación -ué mes propia de Sobrarbe y Ribagorza occidental, y ye equivalent semantico d'a terminación occitana -ac y d'a terminación -asco propia d'os Alpes y Norte d'Italia.

A terminación -ui ye fácil que siga a evolución fonetica d'un sufixo -oius activo en tiempos baxoimperials y alta Edat Meya y de probable orichen prerromán. Este sufixo -oius ye documentato en as palabras:

  • ATTOIUS, cuaternato en Galia chunto a lo chentilicio Attius documentato en Hispania.
  • ANNICCOIOS, cuaternato en Aquitania a lo costato d'o cognomen Annicus, cuaternato en una inscripción de Nîmes.
  • CAPITOIOS, cuaternato en una inscripción d'a Galia Narbonesa, a lo costato d'o cognomen Capitos, cuaternato en Bordeus.
  • CONTEDOIOS, a lo costato d'o chentilicio Contedius, documentatos en a Lugdunense.
  • CONTESOIOS, derivato d'o chentilicio Contessius, que se puet leyer en bellas inscripcions galas.
  • LUSSOIUS, nombre d'un dios de Luxeuil, cuaternato en una inscripción d'esta ciudat de l'Haute Saône.

As inscripcions en -ODIUS pueden estar hipercorreccions de -OIUS, (contra hodie > hoye en latín vulgar, "huei" en aragonés y Podium > poyo en latín vulgar, "pueyo" en aragonés):

  • ALLODIUS, cuaternato en Galia, a lo costato d'o cognomen Allus cuaternato en Hispania.
  • CARANTODIUS, una inscripción gala, a lo costato de Carantius en a mesma inscripción.
  • GENETODIA, nombre de muller documentato en Galia, a lo costato d'o cognomen Genetus.

Lista de toponimos terminatos en -ui editar

Toponimos que han puesto tener una terminación en -ui editar

Referencias editar

  • Gerhard Rohlfs. LE SUFFIXE PRÉROMAN -UÉ, -UY DANS LA TOPONYMIE ARAGONAISE ET CATALANE. Archivo de Filología Aragonesa IV. 1952.