Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Sicono (d'o griego <σῦκον[1], "sikón", figa) ye o termin con o cual se designa, en botanica, a la inflorescencia y posterior infructescencia caracteristica d'o chenero Ficus, un chenero peculiar adintro d'a familia d'as moracias con cualques especies cautivadas por l'hombre, como a figuera u l'árbol d'o caucho.

O sicono de Ficus carica, a figuera, se conoix como figa.

Morfolochía editar

Os siconos son agrupacions de flors individuals (inflorescencias), no pas una flor individual, agrupadas en un repeceptaclo vuedo que no s'ubre a l'exterior sique por un forato, l'ostiolo, que s'ubica en o polo apical. Cuan as flors se polinizan y maduran, conservan ixa disposición peculiar, y o sicono se torna una infructescencia complexa y atipica, con as verdaderas fruitas individuals (as drupas) en l'interior.

Se considera que os siconos han evolucionau, tot ganando en complexidat, dende o modelo de polidrupa que encara presentan belatros grupos de moracias (p. ex. as moras de morera). Os siconos tienen aspecto piriforme, con una cavidat interior a on que se troba as verdaderas fruitas d'o chenero, un conchunto de drupas chiquininas.

Polinización editar

A polinización d'os siconos ye un d'os procesos de polinización mas especials en a naturaleza. Os siconos son estructuras que no pueden tener garra forma de polinización que no sía entomofila, o que quiere dicir que precisan de a intervención d'insectos, porque as flors individuals se troban amagadas en l'interior y cal que istos animals i dentren ta que se produzca.

L'ostiolo, o forato ta dentrar-ie, ye una barrera especifica, pus gosa tener un diametro muit concreto en cada especie d'istos árbols, adaptau a una especie d'insecto concreta (de regular, chicoz himenopters -graspias-), de forma que cada especie d'istes insectos s'asocia con una especie de Ficus en una relación simbiont en a cual cadaguna amenista a l'atra.

As graspias no penetran en o sicono mirando o polen, sino que i acuden ta meter os uevos, porque as larvas d'istas especies s'alimentan d'as flors que i ha en l'interior.

As graspietas fembra, fecundadas en o sicono a on que naixión, nomás pueden atravesar l'ostiolo en un momento preciso de maduración, que coincide con cuan as flors femeninas en l'interior son receptivas (as flors masculinas maduran dimpués). Os insectos fembra arriban a o sicono carriando polen que se les apegó en o sicono de procedencia, y mientres que dipositan os uevos en bellas flors en l'interior d'a inflorescencia (que a figuera sacrifica como alimento ta las larvas, ta poder continar o ciclo), en van polinizando belatras que producirán as drupas y a simient de l'árbol.

As larvas s'alimentan d'as flors no fecundadas a on que sus mais metión os uevos. As primers graspias adultas que amaneixerán gosarán estar os masclos, que no tienen alas pus nunca no gosarán surtir d'o sicono. A sola función que fan os masclos ye mirar as flors a on que se troba as pupas encara inmovils d'as fembras y aparellar-se con ellas. Se considera que a primera eclosión d'insectos adultos, que son os masclos, ye o factor detonant de a maduración d'as flors masculinas d'o Ficus, como forma d'aprestar-se ta cuan amaneixcan as graspias fembra y se puedan lievar o polen.

As graspias fembra, con alas, amaneixen dimpués, cuan os masclos ya son muertos, y son fecundadas. Contino, foradan a paret exterior d'o sicono y marchan a escar unatra figuera en flor a on que meter os uevos, en carriando o polen d'as flors masculinas que habrán floreixiu en l'interior d'o sicono dende que surtión os masclos.

O sicono cicatriza os foratos que le fan as fembras, queda sellau hermeticament, y s'apresta a madurar en transformando-se en a infructescencia plena de simients, que muitos animals consumirán y espardirán a simient con as feces.

Se veiga tamién editar

Referencias editar