Mostín d'o Pireneu
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
O mostín d'o Pireneu ye una raza de cans de gran mida, naturals d'o Pireneu aragonés. Per la suya gran mida y fortaleza la FCI la encluyó en o grupo 2 y sección 3era d'a claseficación internacional de razas caninas; os molosos (cans de defensa) de montanya.
Tradicionalment os mostins heban acompaniato lo bestiar transhumant en Aragón d'entre o Pireneu y a val d'Ebro, y per cualques rotas, dica ta lo Mayestrato per lo sud. La suya función en a ramata yera de plantar concarada a la defensa d'o bestiar y os pastors contra d'os animals salvaches, como los onsos y os lobos que ta par d'alaveyz i yeran mes abundants en a tierra baixa. Per ixe fer se gosaban liebar dos u tres d'estes animals en a ramata, a demés d'os cans d'atura habituals que i yeran mes numerosos y chicoz que os mostins.
En o sieglo XX, especialment dimpués d'a Guerra Civil espanyola, se gosoron perder muto los rasgos tradicionals d'estas bestias perque se feba caro mantener-los per a mida tan gran y a fambre d'a post-guerra, y perque ya no caleban como enantes l'heban feito per estar-se dindo de caita las poblacions de salvachinas que podesen atacar lo bestiar. En a segunda metat d'o sieglo, i heban poquez puestos a on estes animals encara i conserbesen las caracteristicas prencipals en a raza, y en os anyos 70 cuan que se fayoron os primers intentos de quitar-la ta debant y revitalizar-la como raza de companya, se'n recuperoron cualques (anque poquez) eixemplars que encara las mantenesen, y se fayoron canir ta repoblar. En 1977 se constituyó lo Club del Mastín del Pirineo de España que enguán encara organiza la selección y cría d'esta raza.
Actualment, lo mostín d'o Pireneu tiene una gran reconoixedura internacional, como gosan demostrar a existencia de Clubs en numerosos países europeus y en Estaus Unius.
Ta cumplir con as caracteristicas d'o suyo patrón racial, se considera que os masclos han de sobrepasar os 77 cm d'altaria en o lumo, y as fembras os 71 cm, anque s'aconsella que pasen os 81 e 77 cm respectives l'un y l'altro sexo. Tienen o cuerpo cobierto de pel largo y denso, de color paloma anque con fastras mes fuscas en bels puntos d'o cuerpo.
Vinclos externos editar
Se veigan as imáchens de Commons sobre mostins d'o Pireneu.- (es) Club del Mastín del Pirineo de Espanya
