Lista de bispes y arcebispes de Toledo

(Reendrezau dende Lista d'arcebispes de Toledo)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ista ye una lista de bispes y arcebispes de l'Archidiocesi de Toledo, que tién a suya seu arcebispal en a Seu de Santa María de Toledo, que se troba en a ciudat castellanomanchega de Toledo:

Bispes de Toledo editar

 

Bispes de Toledo

N.º Foto Bispe Dende[1] Dica Notas Armas
I Sant Euchenio de Toledo (mártir) Sieglo I Obispo lechendario, supuesto disciplo de Dionisio Areopagita y fundador tradicional d'a iglesia de Toledo[2]
II Melancio Sieglo III (Ca. 300) Primer bispe documentau. Autor de una Vida de San Severo, mártir. Seguntes Flórez,[3] present dende antes plegar Publio Daciano en Hispania.
III Patruino 325 335 Se li confundió d'antis mas con un relichioso clamau Patruino, en realidat bispe de Merida, que heba estau en o I Concilio de Toledo de l'anyo 396.[4]
IV Toribio 335 345
V Quinto 345 355
VI Vicient 355 365
VII Paulato 365 375
VIII Natal 375 385
IX Audencio 385 395 Ye lo primero d'os bispes mencionaus por Sant Ildefonso de Toledo en a suya obra y sobre qui se tién una minima información.
X Asturio 395 412 Dimpués primer bispe de Complutum
XI Isicio 412 427
XII Martín 427 440
XIII Castino 440 454
XIV Campeyo 454 467
XV Sinticio 467 482
XVI Praumato 482 494
XVII Pero (I) 494 508
XVIII Celso 508 520
XIX Montano 521 531
XX Chulián I 531 546
XXI Bacauda 546 560
XXII Pero (II) 560 574
XXIII Eufemio 574 590 Bispe catolico perseguiu por Leovichildo
XXIV Exuperio 590 593
XXV Adelfio 593 596
XXVI Conancio 596 603
XXVII Aurasio 603 615 O 23 de octubre de 610, o rei Gundemaro firma un decreto que declara oficialment a Toledo como a sola metropoli d'a provincia Carthaginense, rematando asinas con as pretensions en ixe sentiu de la diocesi de Cartachena (que alavez perteneixeba a l'Imperio Bizantín).
XXVIII   Sant Eladio de Toledo 615 633
XXIX Chusto 633 636
XXX Euchenio I 636 646 Toledo se converte en archidiocesi metropolitana

Arcebispes de Toledo editar

 

Arcebispes de Toledo

N.º Foto Arcebispe Dende[1] Dica Notas Armas
XXXI   Sant Euchenio (Eugenio II) 646 657 Primer arcebispe de Toledo
XXXII   Sant Ildefonso 657 667
XXXIII Quirce 667 680
XXXIV   Sant Chulián (Chulián II) 680 690 Autor d'a Historia Rebellionis Pauli adversus Wambam
XXXV Sisberto 690 693
XXXVI Félix 694 700
XXXVII Gunderico 700 710
XXXVIII Sinderedo 710 711/731 Zaguer arcebispe antis d'a invasión musulmana. Fuyiu enta Roma
XXXIX Sunieredo 731 758[5]
XL Concordio 758 774[6]
XLI Cixila 775 783
XLII Elipando 783 808
XLIII Gumesindo 808 828
XLIV Wistremiro 828 858[7]
  Sant Eulogio de Cordoba 858 11 de marzo de 859 Seguntes Flórez, ye esleyiu y martirizau en 859.[8] Tanimientres, no amanixe en o catalogo episcopal de l'archidiocesi.
XLV Bonito 859 892
XLVI Chuan 892 926
XLVII Ubayd Allah ben Qasim 926 971/973
XLVIII Pascual 1058 1080
XLIX Bernat de Cluny 1086 1124
L Raimundo 1124 1152
LI Chuan 1152 1166
LII Cerebruno 1167 1180
LIII   Pero de Cardona 1181 1182
LIV Gonzalo Pérez 1182 1191
LV Martín López de Pisuerga 1192 28 d'agosto de 1208 Morió
LVI 60px Rodrigo Jiménez de Rada 27 de febrero de 1209 10 de chunio de 1247 Morió  
LVII Juan de Medina de Pomar 1248 1248 Morió
LVIII Gutierre Ruiz de Olea 6 de febrero de 1249 9 d'agosto de 1250 Morió
LIX Sancho de Castiella 11 de marzo de 1251 27 d'octubre de 1261 Hijo de Sant Ferrando III de Castiella y Beatriz de Suabia  
LX Domingo Pascual 1262 1265
LXI   Sancho d'Aragón 21 d'agosto de 1266 21 d'octubre de 1275  
LXII Fernando Rodríguez de Covarrubias 1276 1280
LXIII Gonzalo García Gudiel 3 de mayo de 1280 4 d'aviento de 1298 Nombrau cardenal bispe d'Albano, marcha enta Roma  
LXIV Gonzalo Díaz Palomeque 16 de chinero de 1299 2 de noviembre de 1310 Morió  
LXV Gutierre Gómez de Toledo 1310 1319 Morió  
LXVI   Chuan d'Aragón 14 de noviembre de 1319 17 d'agosto de 1328 Nombrau arcebispe de Tarragona  
LXVII Exemeno Martínez de Luna 17 d'agosto de 1328 17 de noviembre de 1338 Morió  
LXVIII   Egidio Álvarez de Albornoz y Luna 13 de mayo de 1338 17 d'aviento de 1350 Exiliau en Avinyón  
LXIX Gonzalo de Aguilar 1351 1353 Morió  
LXX Blas Fernández de Toledo 17 de chunio de 1353 7 de marzo de 1362 Desterrau en Portugal, cesa en o cargo. Dimpués estió arcebispe de Braga. Morió en 1372  
LXXI Gómez Manrique 2 de mayo de 1362 19 d'aviento de 1375 Morió  
LXXII   Pedro Tenorio 13 de chinero de 1377 28 de mayo de 1399 Morió  
LXXIII Pero de Luna y Albornoz 30 de chulio de 1403 19 de setiembre de 1414 Morió  
LXXIV Sancho de Rojas 1415 1422 Morió  
LXXV   Juan Martínez de Contreras 1423 1434 Morió  
LXXVI   Juan de Cerezuela 1434 1442 Morió  
LXXVII Gutierre Álvarez de Toledo 1442 1446 Morió
LXXVIII   Alfonso Carrillo de Acuña 10 d'agosto de 1446 1 de chulio de 1482 Morió  
LXXIX   Pedro González de Mendoza 13 de noviembre de 1482 11 de chinero de 1495 Apodau o tercer rey de Espanya  
LXXX   Francisco Jiménez de Cisneros 20 de febrero de 1495 8 de noviembre de 1517 Rechent d'o Reino de Castilla en morir Ferrando II d'Aragón. Morió cuan marchaba a recebir a lo nuevo rei Carlos I d'Aragón  
LXXXI   Guillermo de Croy 31 d'aviento de 1517 6 de chinero de 1521 Sobrín de Guillermo de Croy, consellero de Carlos I d'Aragón  
LXXXII   Alonso de Fonseca y Ulloa 31 d'aviento de 1523 4 de febrero de 1534 Morió  
LXXXIII   Juan Pardo de Tavera 27 d'abril de 1534 1 d'agosto de 1545 Morió  
LXXXIV   Juan Martínez Silíceo 8 de chinero de 1546 31 de mayo de 1557 Morió  
LXXXV   Bartolomé Carranza y Miranda [[10 d'aviento de 1558 2 de mayo de 1576 Morió  
LXXXVI   Gaspar de Quiroga y Vela 6 de setiembre de 1577 12 de noviembre de 1594 Morió  
LXXXVII   Alberto d'Austria 12 de noviembre de 1595 17 d'aviento de 1598 Renunció a la carrera eclesiastica mientras yera arcebispe de Toledo, en estar nombrau Sobirán d'os Países Baixos espanyols y conte de Borgonya por su tío Felipe I d'Aragón. Morió en 1621  
LXXXVIII   García Loaysa y Girón 8 de chulio de 1598 22 de febrero de 1599 Morió
LXXXIX   Bernardo de Sandoval y Rojas 19 d'abril de 1599 7 d'aviento de 1618 Morió  
XC   Fernando d'Austria 1 de marzo de 1620 9 de noviembre de 1641 Fillo de Felipe II d'Aragón  
XCI   Gaspar de Borja y Velasco 16 de chinero de 1645 28 d'aviento de 1645 Descendient d'Aleixandre VI  
XCII   Baltasar Moscoso y Sandoval 28 de mayo de 1646 17 de setiembre de 1665 Morió
XCIII   Pascual de Aragón 1 de febrero de 1666 28 de setiembre de 1677 Morió  
XCIV   Luis Manuel Fernández Portocarrero 20 d'aviento de 1677 14 de setiembre de 1709 Morió  
Antonio Ibáñez de la Riva Herrera 1710 3 de setiembre de 1710 Arcebispe electo, morió antis de prener posesión  
XCV Francisco Valero y Losa 18 de marzo de 1715 23 d'abril de 1720 Morió
XCVI   Diego de Astorga y Céspedes 22 de chulio de 1720 9 de febrero de 1724 Morió
XCVII   Luis Antonio de Borbón y Farnesio 10 de noviembre de 1735 18 d'aviento de 1754 Chirmán de Carlos III d'Espanya. Albandonó la carrera eclesiastica mientres que yera arzobispo de Toledo  
XCVIII   Luis Fernández de Córdoba Portocarro 4 d'agosto de 1755 26 de marzo de 1771 Virrey interín de Sicilia (1677-1678)
XCIX   Francisco Antonio de Lorenzana y Butrón 27 de chinero de 1772 15 d'aviento de 1800 Morió
C   Luis María de Borbón y Vallabriga 22 d'aviento de 1800 19 de marzo de 1823 Fillo morganatico de Luis Antonio de Borbón y Farnesio  
CI   Pedro Inguanzo Rivero 27 de setiembre de 1824 30 de chinero de 1836 Morió
  Pedro González Vallejo 15 de febrero de 1836. Nombrau por Reial Decreto, no confirmau por Roma 30 d'abril de 1842 Morió
CII   Juan José Bonel y Orbe 4 d'octubre de 1849 11 de febrero de 1857 Morió  
CIII   Cirilo de Alameda y Brea, Orden de Sant Francisco 3 d'agosto de 1857 30 de chunio de 1872 Morió
CIV   Juan Ignacio Moreno y Maisonave 5 de chulio de 1875 28 d'agosto de 1884 Morió
CV   Ceferino González y Díaz-Tuñón, Orden de Santo Domingo 27 de marzo de 1885 15 de chinero de 1886 Nombrau arcebispe de Sevilla por León XIII
CVI   Miguel Payá y Rico 7 de chunio de 1886 25 d'aviento de 1891
CVII   Antolín Monescillo y Viso 11 de chulio de 1892 11 d'agosto de 1898  
CVIII   Beato Ciriaco Sancha y Hervás 24 de marzo de 1898 26 de febrero de 1909 Beatificau o 18 d'octubre de 2009 por Benedet XVI  
CIX   Gregorio Aguirre García, Orden de Sant Francisco 29 d'abril de 1909 10 d'octubre de 1913 Morió
CX   Victoriano Guisasola y Menéndez 1 de chinero de 1913 2 de setiembre de 1920 Morió  
CXI   Enrique Almaraz y Santos 16 d'aviento de 1920 23 de chinero de 1922 Morió 60px
CXII   Enrique Reig Casanova 14 d'aviento de 1922 25 d'agosto de 1927 Morió
CXIII   Pedro Segura y Sáenz 19 d'aviento de 1927 26 de setiembre de 1931 Dimitió, dimpués lo nombroron arcebispe de Sevilla  
CIV   Isidro Gomá y Tomás 12 d'abril de 1933 22 d'agosto de 1940 Morió  
CXV   Enrique Plá y Deniel 31 d'octubre de 1941 5 de chulio de 1968 Morió  
CXVI   Vicente Enrique y Tarancón 30 de chinero de 1969 3 d'aviento de 1971 Nombrau arcebispe de Madrid-Alcalá por Pavlo VI  
CXVII   Marcelo González Martín 3 d'aviento de 1971 23 de chunio de 1995 Retirau, morió o 25 d'agosto de 2004  
CXVIII   Francisco Álvarez Martínez 23 de chunio de 1995 24 d'octubre de 2002 Retirau, morió o 5 de chinero de 2022  
CXIX   Antonio Cañizares Llovera 24 d'octubre de 2002 9 d'aviento de 2008 Nombrau prefecto d'a Sagrada Congregación ta lo Culto Divino y la Disciplina d'os Sacramentos por Benedet XVI  
CXX   Braulio Rodríguez Plaza 16 d'abril de 2009 27 d'aviento de 2019 Retirau  
CXXI   Francisco Cerro Chaves 27 d'aviento de 2019 - Nombrau arcebispe de Toledo por o Papa Francisco  

Referencias editar

  1. 1,0 1,1 A mayor parte d'as calendatas son aproximadas. Si no se diz atra cosa, as referencias son d'o catalogo oficial de l'archidiocesi de Toledo, basau en o Códice Emilianense , que tamién fa servir Enrique Flórez en a suya obra.
  2. Flórez, p.171
  3. Flórez, p.180
  4. Flórez, p.214
  5. Flórez, p.323
  6. Flórez, p.324
  7. Flórez, p.346
  8. Flórez, p.347

Bibliografía editar

Vinclos externos editar