Latín vulgar
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
O latín vulgar (en latín, sermo vulgaris) ye un termin chenerico, emplegato ta designar os dialectos vernaclos d'o latín, charratos en as provincias de l'Imperio Romano, d'os que vienen as luengas romances como l'aragonés, o castellano, o catalán, o francés, l'italiano, etc.
Seguntes puntos de vista actuals a expresión latín vulgar ye entivocata, porque o latín yera una luenga viva y charrata como totas as luengas, en evolución contina, frent a lo que clamamos simplament "latín" o que yera a luenga estándard que feban servir en a escritura. Allora, o "latín vulgar" se refiere a o latín en a suya forma viva, charrato por a chent en l'Imperio Romano. Ta par d'o sieglo VII a luenga que se charraba ya no yera o "latín", yeran conchuntos de parlas locals que dimpués dareban orichen a las actuals luengas romances. En un proceso iniciato en o sieglo II y culminato en o sieglo IX, desapareixe o latín y apareixen as luengas romances.
As diferencias entre o latín vulgar y o latín culto u literario (en realidat, latín clasico) yeran en aspectos gramaticals, de vocabulario y tamién de pronunciación.
As fuents ta conoixer as caracteristicas d'o latín vulgar son de tres tipos:
- A Lingüistica contrastiva u lingüistica comparativa, que puet reconstruir as formas antigas d'o latín vulgar subchacents en as modernas luengas romances.
- L'analís d'os textos gramaticals d'o periodo final d'o latín clasico que critican os errors gramaticals d'os fablants.
- L'analís d'os soleccismos y d'atros aspectos en os textos literarios d'este mesmo periodo, que nos muestra a traza de fablar en ixe periodo.