Kharichismo

(Reendrezau dende Kharichita)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo contién transliteracions de l'alfabeto arabe. Ta mas información veyer "Transliteración de l'alfabeto arabe a l'aragonés".

O kharichismo (prenunciato /xa.ri.'t∫is.mo/) ye una d'as tres brancas en que se dividió o Islam a causa d'os problemas succesorios en o califato, as atras brancas estioron o sunnismo y o chiismo.

O kharichismo tiene os suyos orichens en o conflicto chenerato por a succesión d'o califa Uthman. Esta secta refusó l'autoridat califal y propugnó a eslección democratica d'os dirichents d'a comunidat entre ixas personas relichiosament mes aptas, crebando con o principio dinastico defendito por os chiitas, que creyeban que a succesión s'heba de mirar entre os descendients d'o profeta Mahoma, y en concreto entre os descendients d'a suya filla Fatima y d'o suyo sobrín Alí ibn Abi-Tàlib). Tamién crebaban con a opción d'os sunnitas, que rematoron mirando a succesión califal en un parient lexán d'o profeta, l'omeya Muawiya I, inicialment gobernador de Domás.

Vencito succesivament por Alí ibn Abi-Tàlib y os omeyas, o kharichismo se fraccionó en diferents grupos y corrients, a vegatas opuestas entre ellas: (azraqitas, najditas, ajraditas, sufritas y ibaditas). Encara que derrotato, o kharichismo estió muito estendillato a nivel popular, sobretot como reacción a lo poder oficial sunnita. En zonas como o sud d'Iraq (rechions de Basora y Kufa), a Berbería y talment entre os berbers d'Al Andalus protagonizó numerosas revueltas mientres os sieglos VII y VIII.

En a Berbería contó con un amplo refirme d'a población autoctona berber, y bellas revueltas tenioron exito. Se fundoron principatos d'inspiración kharichita. Una comunidat sufrita d'o sud de Túniz prenió Cairuan o 755 con grans mortaleras. Os ibaditas de Chabal Nafusa, ofenditos por os excesos d'a secta rival prenioron a ciudat y forachitoron a población sufrita. Enta o 757 proclamoron un imanato, fundando un estato que cubriba parz de l'antiga Tripolitania y d'Ifriquiya, dica que este territorio fue conquiesto por os abasidas o 761.

Entre os liders d'esta comunitat destacó Abd-ar-Rahman ibn Rustam, un persa convertito a lo kharichismo que o mesmo anyo fundó a ciudat de Tahart, en l'actual Alcheria, dende la que creyaría un imamato rechito por él y os suyos descendients os rustamitas.

Huei, d'os numerosos grupos en que s'esminglanó o kharichismo només se mantienen os ibaditas, que refusan ser ditos kharichitas. Os ibaditas forman una parte significativa d'a población d'Omán (on s'estableixioron por primera vegata o 686), dende on s'estendilloron ta Zanzibar, y en o Magreb bi n'ha comunidaz en Mzab, Cherba y Chabal Nefusa, as tres berberofonas.

Principals sectas kharichitas editar