Idioma islandés
![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Islandés íslenska | ||
---|---|---|
Atras denominacions: | {{{atrasdenominacions}}} | |
Parlau en: | Islandia | |
Rechión: | {{{territorios}}} | |
Etnia: | Islandeses | |
Parladors: | 300.000 | |
Posición: | {{{clasificación}}} (Ethnologue 1996) | |
Filiación chenetica: | Indoeuropea Chermanica |
|
Estatus oficial
| ||
Oficial en: | ![]() | |
Luenga propia de: | {{{propia}}} | |
Reconoixiu en: | {{{reconoixiu}}} | |
Regulau por: | Íslensk málstöð (Instituto d'a Luenga Islandesa) | |
Codigos
| ||
ISO 639-1 | is | |
ISO 639-2 | isl / ice | |
ISO 639-3 | {{{iso3}}} | |
SIL | isl | |
Extensión d'o Islandés
|
L'islandés[1] (íslenska) ye una luenga chermanica d'o filo indoeuropeu, charrata en Islandia.
Filiación lingüistica editar
L'islandés ye clasificato como una luenga d'o subgrupo occidental d'o grupo de luengas norrenas d'a branca d'as luengas chermanicas d'o filo indoeuropeu.
D'entre as luengas mas amanatas, i son o feroés y o neonoruego (u noruego nynorsk).
Estructura d'a luenga editar
Grafía editar
O sistema d'escritura usato per a luenga islandesa ye l'alfabeto latino. Con tot, ye de notar que l'alfabeto islandés guarda dos letras viellas que ya no se troban en altros alfabetos chermanicos: a letra þ y a letra ð, que representan respectivament o sonito "z" de zapo y o suyo correspondient sonoro, como lo d'a "th" anglesa en this, u como lo sonito d'a "d" aragonesa en cado, exacherando-ne a pronunciación.
L'alfabeto islandés completo ye:
A A B D Ð E É F G H I Í J K L M N O u P R S T U Ú V X Y Ý Þ Æ Ö (32 letras)
a a b d ð y é f g h i í j k l m n o u p r s t u ú v x y ý þ æ ö
Morfosintaxi editar
Ye una luenga flexiva con cuatre casos: nominativo, acusativo, dativo y chenitivo.
L'islandés, a diferencia de muitas altras luengas indoeuropeas, contina con una gramatica flexiva acomparable a la d'o latín, o griego antigo u lo anglés antigo.
Lexico editar
A conservación d'a luenga islandesa ye una faina que os islandeses se prenen bien en serio. Per eixemplo, en puesto d'amprar parolas foranas ta os nuevos conceptos, se farchan a ixa fin vocables islandeses.
Historia d'a luenga editar
L'islandés escrito ha cambiato relativament poco dende o sieglo XIII. Ixa ye a razón per a cual os charradors d'islandés moderno pueden encara leyer, alto u baixo, as sagas islandesas y os eddas en a suya versión orichinal, tal y quiento fuoron escritas fa ya uns ueitocientos anyos. Ista forma d'a luenga se clama islandés antigo, pero ye o mesmo que parlar de norrén antigo, vocable que abraca las variedaz d'a luenga escandinava comuna d'os tiempos vikingos.
Aspectos socioculturals editar
Situación cheografica editar
A luenga se localiza en Islandia, o estato mas noroccidental d'Europa, ya cuasi en continent americano, a lo canto de l'isla de Gronlandia.
Situación social editar
A luenga conta con cuasi 300.000 charradors en Islandia, an o suyo uso ye vigoroso y oficial de facto, ya que ye probablement o solo estato d'Europa an solo que se i charra una sola luenga autoctona. Tamién bi ha bels charradors en altras partes d'o mundo, sobretot en altros países escandinavos u en America d'o Norte.
A luenga ye regulata per o Íslensk málstöð u Instituto d'a Luenga Islandesa.
Variación diatopica editar
A luenga islandesa no conta con diferencias dialectals de consideración.
Literatura editar
Se veiga l'articlo sobre Literatura islandesa
Se veiga tamién editar
Referencias editar
- ↑ (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
Vinclos externos editar
- Universidat d'Islandia (en inglés) (en islandés)
- Íslensk málstöð (O Instituto d'a Luenga Islandesa)
- Minigramatica islandesa en inglés
- Vocabulario islandés-catalán
- Articlo d'o Ethnologue sobre a luenga islandesa
- Verbix - Conchugador verbal de l'islandés
Familia chermanica | ||
---|---|---|
- Diasistema norrén occidental: Islandés | Feroés | Norn | Noruego (Nynorsk) - Diasistema norrén oriental: Noruego (Bokmål) | Danés | Sueco | Gotlandés - Diasistema occidental anglico: Anglés | Escocés - Diasistema occidental frisón: Frisón occidental | Frisón septentrional | Frisón oriental - Diasistema occidental baixo franco: Afrikaans | Neerlandés - Diasistema occidental baixo alemán: Baixo alemán - Diasistema occidental alto alemán: Alemán stándard | Alamanico | Bavaro | Limburgués | Luxemburgués | Yiddisch - Diasistema oriental: Gotico |