Husar

(Reendrezau dende Husars)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre una traza de soldato de Caballería; ta atros usos, se veiga Husar (desambigación).

Un husar (en hongaro huszár, plural huszárok, en polaco huzar) yera un militar de l'arma de Caballería que existiba d'antis mas en os exercitos. Amanixió en os exercitos d'o sieglo XVII y gosaba fer servir una traza especifica d'uniforme, que consistiba en una imitación d'un vestuache d'orichen hongaro. A suya función yera a de caballería lichera.

Un husar de l'Exercito britanico, con colbac, mientres a Guerra de Crimea (1855).

L'antecedent mas antigo d'os husars estió en o Reino d'Hongría mientres o sieglo XV, y en ixas envueltas yeran a forma que preneba a Caballería en l'exercito hongaro. Por as alianzas entre os hongaros y a Republica d'as Dos Nacions, unidaz d'husars (encara que formatas mas que mas por polacos y lituanos) fuoron emplegatas por l'exercito polaco, y a o suyo traviés dentroron en atros exercitos europeus, que en formoron as suyas propias unidaz, a vegatas composatas basicament por hongaros etnicos.

O suyo uniforme, prou pareixito entre toz os exercitos, teneba una sobrebuena apariencia, mesmo en ixas envueltas cuan os uniformes se caracterizaban por a suya vistosidat. Consistiba en: un morrión de fieltro u colbac, morrión de piel con bolsa u manga colgant d'un costato; dolman, chaqueta corta dica a cintura, u bien, en etapas mas mudernas, attila, una chaqueta de meya largaria; pelliza, que gosaba portar-se colgata en o huembro y sostenita d'o cuello con un cordón; bolsa (sabretache) a on amaneixeba o emblema d'a unidat; calzons muit cenyitos; y botas altas; estando a mayor parte d'as piezas ornatas con un nyudo hongaro (en hongaro sújtás), nyudos cordiformes brodatos en oro u en color negra, que se convertioron en un simbolo identitario de tot l'exercito hongaro. Os husars, amás, gosaban portar unas grans mostaixas y o pelo largo, recollito en una coleta.

O suyo armamento yera d'alcuerdo con as suyas misions militars. Gosaban emplegar-se en misions de reconoiximiento precedindo a la resta d'as tropas, u bien cosirando as suyas alas mientres marchaban, amás d'en misions d'espullamiento d'o territorio enemigo ta reunir alimentos y atros suministros t'as tropas propias. Asinas, en primeras feban servir nomás que o sable d'a Caballería y una lanza, y dimpués tamién feban servir una pistola y una carabina, cuan as armas de fuego adquirioron a suya supremacía en o campo de batalla.

Dimpués d'alto u baixo tres sieglos d'existencia, os husars desapareixioron con a Primera Guerra Mundial, cuan desapareixió de feito tota a Caballería, en no estar posible o suyo emplego en o campo de batalla por a potencia de fuego que heba adquirito a infantería con l'armamento moderno, mas que mas a metralladora.