Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O sufismo ye un conchunto de movimientos espirituals islamicos con doctrinas esotericas, con misticismo u ascetismo. O sufismo amaneixió en o sieglo VIII y a vegatas ha desembocato en practicas heterodoxas dentro d'o Islam. Os primers sufís yeran sunnitas, pero dimpués tamién se formoron órdens sufís chiita. S'ha dito que en o sufismo puet haber-ie components d'a mistica cristiana u relichions preislamicas. O sufismo tien un caracter popular y no erudito y dende o sieglo XI se desembolicoron confrairías que han tenito y tienen un papel politico important en Echipto, Caucas y Asia Central.

Complexo de Data Durbar en Pakistán, mausoleu de Data Ganj Bakhsh.

O sufismo a mes d'estar una traza popular d'entender a relichión, tamién tien un component gregario u comunitario important. O sufismo se practica baixo a dirección d'un xec que fa de mayestre y implica unas practicas iniciaticas. D'esta traza naixioron unas organizacions cherarquizatas y ramificatas, as confrairías sufís, que ligatas a sobén a los ligallos y con a practica d'aduya mutua se convertioron en fundamentos importants d'a sociedat.

O sufismo entre os pueblos turquicos editar

O sufismo enradigó millor que os sunnismo ortodoxo en as poblacions turquicas talment por tener bel caracter común con o xamanismo como o misticismo panteísta.

As confrairías sufís se trasformoron facilment en sociedaz secretas y chugoron un papel important contra o dominio estranchero: a resistencia d'os turcomans en Gök Tepe en 1881, o levantamiento en Andiján (Fergana) en 1898 a rebelión d'os basmachis dende 1919. D'una traza mes cheneral as confrairías sunnis, presents por tot mantenioron a cohesión d'a comunidat musulmana cuan se desfeban as institucions islamicas ortodoxas y contra a propaganda antirrelichiosa.

As tres confrairías relichiosas mes importants d'Asia Central son a Nakshibendiya, fundata en Bukhara en o sieglo XV, a Kubrawiya y a Yasawiya.

En Anatolia as órdens sufís han tenito importancia en a islamización d'os cristianos y en a formación de l'Imperio Otomán. A orden d'os Derbixes ye celebre. En a creyación d'o estato de Turquía con modelos occidentals Mustafa Kemal Atatürk prohibió as órdens sufís.