Consello Superior d'as Luengas d'Aragón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O Consello Superior d'as Luengas d'Aragón (en castellano, Consejo Superior de las Lenguas de Aragón) estió un organo consultivo gubernamental aragonés creyau y regulau en o capítol III d'a Lei de Luengas d'Aragón.[1] Se tractaba d'un organo colechiau consultivo, adscrito a lo Departamento d'o Gubierno d'Aragón competent en política lingüistica y adotau d'autonomía organica y funcional, con a fin de guaranciar a suya obchectividat y independencia. S'heba d'encargar d'os temas relacionaus con as luengas propias d'Aragón: aragonés y catalán (entre que o castellano ye a luenga oficial, emplegada en tot o territorio).

A suya existencia estió efimera: Fue creyau en 2009 y aboliu en 2013 por a nueva Lei de Luengas de Aragón que derogó a lei de 2009 y que encomendó as suyas funcions a l'Academia Aragonesa d'a Luenga y a o Gubierno d'Aragón.

Constitución

editar

Encara que a suya constitución, como indica a Lei, s'habría d'haber produciu antes d'o tiempo de tres meses dende a dentrada en vigor d'a lei, no estió dica o 18 d'octubre de 2010 cuan o President d'o Gubierno d'Aragón nombró a os suyos primers miembros.[2] O Consello Superior se constituyó a la fin o 10 d'aviento de 2010, esleyindo provisionalment a José Bada Panillo como president, en estar o miembro d'edat mas gran, y a Marta Marín como secretaria.[3][4] En a sesión posterior, d'o 27 de chinero de 2011, se torna a esleyir a José Bada y Marta Marín como president y secretaria respectivament, y a María Antonia Martín Zorraquino como vicepresidenta. As suyas normas d'organización interna y funcionamiento fueron aprebadas por o Gubierno d'Aragón o 5 d'abril de 2011.[5]

Composición

editar

O Consello Superior d'as Luengas d'Aragón yera formau por 15 miembros, que s'heban de designar entre filologos, churistas, sociologos, destacadas personalidaz d'as letras, l'amostranza u a investigación lingüistica u d'os ambitos social u cultural d'Aragón.

Yeran nombraus por o President d'Aragón a propuesta d'as Corz d'Aragón, d'o Gubierno d'Aragón y d'a Universidat de Zaragoza, correspondendo a cadaguna d'istas institucions d'efectuar a propuesta de 5 miembros. Os miembros d'o Consello se designaban por periodos de 6 anyos, esviellando-se cada dos anyos por terceras partes.

Cese d'os miembros

editar

O cese d'os miembros se podeba deber a una d'as siguients causas:

  1. Transcurso d'o termino de nombramiento.
  2. Inhabilitación declarada por resolución chudicial firme.
  3. Renuncia acceptada por o President d'o Consello.
  4. Declaración de feneiximiento u incapacidat.

As vacants producidas s'habrían de cubrir a propuesta d'a institución que efectuó o nombramiento d'aquella persona en qui concorra a causa de cese y, en o suyo caso, por o tiempo de mandato que li restase.

Miembros

editar

Universidat de Zaragoza

editar

A demanda d'o Gubierno d'Aragón, a Universidat de Zaragoza ye estada a primera institución en fer a suya propuesta de miembros. Os miembros trigaus yeran:[6]

Corz d'Aragón

editar

Os miembros trigaus por as Cortes d'Aragón yeran:[7]

L'ausencia de representación d'o PP se debeba a que él mesmo renuncia a ella por coherencia a la suya posición politica en ista materia.[8]

Gubierno d'Aragón

editar

Os cinco miembros esleyius por o Gubierno d'Aragón yeran:[9]

Funcions

editar
  1. Proposar a los organos competents de l'Administración linias d'actuación en o marco d'a politica lingüistica.
  2. Proposar l'adopción d'as midas adecuadas ta guaranciar a protección d'o patrimonio lingüistico aragonés y l'uso d'as luengas y modalidaz lingüisticas propias d'Aragón.
  3. Efectuar o seguimiento d'os plans y programas en materia lingüistica, asinas como d'as linias d'actuación que se determinen.
  4. Emitir informes por iniciativa propia u a solicitut d'os organos de l'Administración Publica en asuntos relacionaus con a politica lingüistica.
  5. Efectuar propuestas a las Administracions Publicas sobre actuacions de fomento y guarancia de l'uso, amostranza y conoiximiento d'as luengas y modalidaz lingüisticas propias d'Aragón.
  6. Emitir informe previo a la declaración d'as zonas y municipios d'utilización d'as luengas propias.
  7. Estar escuitau previament a'l establimiento d'os toponimos en Aragón.
  8. Informar as actuacions que corresponda adoptar en os municipios perteneixients a la zona mixta d'utilización historica d'as luengas y modalidaz lingüisticas propias.
  9. Cualsiquier atra que se li atribuiga en a Lei.

Zonas d'utilización d'as luengas propias

editar

Como estableix o punto 6 d'a Lei, o Consello Superior d'as Luengas d'Aragón teneba como función determinar as zonas an que se charra cadaguna d'as luengas propias (en tot caso o castellano ye a luenga oficial y emplegada en tot o territorio d'Aragón):

  • Una zona d'utilización historica predominant de l'aragonés, chunto d'o castellano, en a zona norte.
  • Una zona d'utilización historica predominant d'o catalán, chunto d'o castellano, en a zona este.
  • Una zona mixta d'utilización historica d'as dos luengas propias d'Aragón, chunto d'o castellano, en a zona nororiental.
  • Una zona d'uso exclusivo d'o castellano con modalidaz y variedaz locals.

Asinas mesmo, s'estableixioron zonas u localidaz de transición-recepción que incluyen localidaz amanadas que por a suya capitalidat sigan receptoras de ciudadans aragoneses con una luenga propia distinta d'o castellano. As administracions d'a zona u localidat de transición-recepción habrán de cumplir con o establiu t'as zonas d'utilización historica predominant d'as luengas propias.

Designación d'os primers integrants d'as academias

editar

A Lei de Luengas d'Aragón indica que os primers integrants de l'Academia de la Lengua Aragonesa y d'a Academia Aragonesa del Catalán heban d'estar nombraus por o Gubierno d'Aragón a propuesta d'o Consello Superior d'as Luengas d'Aragón.

Seguntes publica Heraldo d'Aragón o 8 de mayo de 2011, a lista d'os primers academicos de l'Academia d'a Luenga Aragonesa ninviada a o Gubierno por o Consello Superior ye formada por:[10]

Referencias

editar

Se veiga tamién

editar

Vinclos externos

editar