Cheminis (constelación)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Cheminis[1] (en aragonés os cheminucos u meyos) ye una d'as constelacions d'o zodiaco, situada entre a constelación de Tauro a l'ueste y a de Cancro a l'este. A lo norte, se troban as constelacions d'Auriga y a cuasi invisible d'o Lupo cerbal. A lo sud, as de l'Unicorni y o Can menor.

Cheminis
Información cheneral
Abreviadura: Gem
Simbolo:
Nombre en latín: Gemini
Chenitivo: Geminorum
Significato: os cheminucos u meyos
Datos astronomicos
Ascensión recta: 7 h
Declinación: 20°
Vistero ta latitutz: entre -60° y +90°
Millor visibilidat: en febrero
Estrelas
con m.a. < 3:
4
Estrela mas luminosa: Pólux (β Gem)
 - Magnitut aparent: 1.1
Plevia de
meteoritos
:
Cheminidas
Cheminidas Rho
Constelacions
mugants:
Lupo cerbal (Lynx)
Auriga
Tauro
Orión (Orion)
Unicorni (Monoceros)
Can menor (Canis minoris)
Cancro (Cancer)

Caracteristicas

editar

En ista constelación, bi son dos estrelas luminosas: Cástor (α), una estrela binaria telescopica (sextuple en l'actualidat), y Pólux, mas luminosa y ubicada mas a o sudueste. As altras estrelas son mas esmorteixidas -nomás que una, Alhena (γ), puede alufrar-se bella vez dende as grans ciudaz-, y debuixan un rectanglo enta o sudeste.

Tamién en ista constelación, en 1930, s'escubrió lo planeta Plutón, amán d'a estrela Wasat (δ Geminorum).

Obchectos

editar

L'obchecto d'o cielo prefundo mas luminoso de Cheminis ye M35, un carrazo estelar ubierto de 5ª magnitut, a 2800 anyos luz d'a Tierra. Se troba a lo nordueste d'η Geminorum, cerca d'a marguin zurda d'a constelación.

Mitolochía

editar
 
Representación medieval d'os Cheminucos

Parando cuenta en as estrelas poco luminosas visteras a simple uello, ista constelación pareix debuixar dos feguras alargadas paralelas. Ixo fació que s'identificase con o mito d'os clamaus Dioscuros, Cástor u Pólux, os fillos cheminucos de Leda. O mito d'istos meyos ye muito relacionau con o furto de ganau, y podría estar ligau a visions primitivas d'a Carrera de Sant Chaime u Vía Lactia, en as que serían situaus en metat d'o ganau u d'una rabanyera de vacas leiteras.

A orientación d'a constelación puede variar -ya que continan fendo lo debuixo de feguras alargadas igual si s'enclinan ta la dreita como ta la ezquierda-, anque s'acostumbra a veyer a os cheminucos decantaus enta man zurda. Manimenos, cuan s'enclinan ta man dreita, un d'os cheminucos se troba en a Carrera de Sant Chaime y l'altro en ye difuera, o que fa que pareixca que un d'os meyos ye furtando lo ganau y que l'altro se lo mira. Ixo, chunto con a francha d'o cielo que ye desenta (an que agora se considera que i son as nuevas y muito esmorteixidas constelacions d'a Chirafa y o Lupo cerbal) y as altras caracteristicas de l'aria de Cheminis (Orión, Auriga y Can Menor), podría haber estau l'orichen d'o mito d'os ueis de Cherión, un d'os doce treballos d'Heracles.

Astrolochía

editar

En l'astrolochía occidental, o signo de Cheminis (21 de mayo-20 de chunio) ye asociau con l'elemento aire; ye, pues, un d'os tres signos d'aire, chunto con Libra y Acuario. En Cheminucos tien o suyo domicilio en lo planeta Mercurio. Ye un d'os cuatre signos mutables, chunto con Virgo, Sachitario y Pisces. O suyo oposau ye Sachitario. D'entre as partis d'o cuerpo, os Cheminucos gubiernan os brazos y as mans.

As cualidaz que os astrologos acostumbran a acumular-li son os d'un carácter independient, adaptable, peligarcero y elocuent, devez que dual, foricador, malestachero y niervudo.

En o "Libro d'o Trasoro" lo nombran como Gemjnjs, ye dicir "Cheminis".

los .xij.c signos, es a saber, Aries, Taurus, Gemjnjs, Cancer..

Referencias

editar
  1. (an) Los nombres d'os signos zodiacals: Aries, Tauro, Cheminis, Cancro, León, Virgo, Libra, Escurpión, Sachitario, Capricorno, Acuario y Pisces. "Gramática basica de l'aragonés", Estudio de Filología Aragonesa. Prensas de la Universidad de Zaragoza. Pach. 40. ISBN 978-84-1340-204