Batalla de Brunete
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A batalla de Brunete estió una batalla d'a Guerra Civil espanyola, entre as tropas de l'Exercito Popular Republicano d'os republicanos y os militars sublevatos de l'Exercito espanyol. A batalla prencipió o 6 de chulio de 1937 y remató o 27 de chulio, sin que denguno d'os dos bandos tenese una victoria clara. Ista batalla, en a parte oriental d'a provincia de Madrit, prene o suyo nombre d'a localidat de Brunete, y estió una ofensiva republicana ta aliviar a presión que feban os sublevatos sobre a ciudat de Madrit, a capital d'a Segunda Republica, a mas de ta desbiar recursos d'os sublevatos en os suyos ataques ta Asturias y Cantabria. Fue a primera operación militar republicana dimpués d'estar Francisco Largo Caballero substituyiu como chefe d'o Gubierno por Juan Negrín.
Antecedents
editarDende chunio de 1937, os sublevatos dedican os suyos esfuerzos a la conquiesta d'os territorios republicanos en o norte, en a mar Cantabrica. Asinas, o 16 de chunio cayó a ciudat de Bilbau en mans d'os sublevatos, sin que o clamato Cinturón de Fierro construito ta esfender a ciudat sirva ta parar o suyo abance. Dimpués, as tropas partioron ta Bizcaya y Cantabria, con l'obchectivo de conquerir luego Asturias y rematar a presencia d'as tropas lleials en o norte.
Antiparte, dimpués d'os Feitos de Mayo en Barcelona, cayó o Gubierno de Francisco Largo Caballero, que fue substituyiu en a Presidencia d'o Gubierno por o tamién militant d'o Partido Socialista Obrero Español Juan Negrín, que contaba con o soporte d'o Partido Comunista de España.
Tanto o Estato Mayor de l'Exercito Popular Republicano (EPR) como o nuevo Gubierno deseyaban una victoria en o frent u, a o menos, una estabilización d'as linias en o norte. Asinas, se preparó una ofensiva d'o EPR, ta que os sublevatos hesen de retirar parte d'as suyas tropas ta embiar-las ta o sud, encara que tamién ta millorar a situación de Madrit, con o frent de batalla en os propios arrabals d'a ciudat. Por ixo tamién se descartó una ofensiva en Extremadura, a on tamién s'heba estudiato un ataque.
Antiparte, tamién heba un obchectivo de tipo de politica forana: si o EPR podeba demostrar a suya capacidat militar en combate yera mas fácil que o Gubierno francés ubrise a muga con Francia, a on en ixas calendatas bi heba muitos suministros militars ta l'EPR detenitos por a indecisión d'as potencias europeas en o Comité de No Intervención.
Sindembargo, os concellers sovieticos de l'EPR no creyeban pas que una ofensiva fuese aconsellable. Por ixo, a planificación d'as operacions militars la facioron nomás dos militars espanyols: Vicente Rojo Lluch y Manuel Matallana. A rechión prevista ta l'ataque yera Brunete, arredol de 28 km a l'ueste de Madrit, ta que o treslato d'as tropas republicanas antis d'a batalla no fese periglar as esfensas d'a ciudat.
Plan d'operacions d'o EPR
editarO Estato Mayor de l'Exercito Popular Republicano, dirichito por José Miaja pretendeba atacar con o V Cuerpo y o XVIII Cuerpo dende o sector norte d'a carretera Majadahonda-Villanueva del Pardillo-Valdemorillo-El Escorial ta dimpués penetrar t'o sud dica Móstoles y Navalcarnero. Antiparte, un segundo ataque d'o II Cuerpo partiría dende o sud, dende Caravanchel y Usera, ta trobar-se con o XVIII Cuerpo en Alcorcón.
Con iste plan d'operacions, as tropas d'os sublevatos que setiaban a ciudat de Madrit serían aislatas d'as suyas linias de comunicacions, y podrían rendir-se.
Antiparte, un ataque de diversión se faría en a zona d'Aranjuez, a o sud d'a operación principal, ta lograr absorber reservas d'os sublevatos y privar que plegasen refuerzos a o sector principal d'o ataque.
Orden de batalla
editarExercito Popular Republicano
editar- Comandant d'a operación: José Miaja.
- V Cuerpo d'Exercito: Juan Modesto Guilloto.
- XVIII Cuerpo d'Exercito: Enrique Jurado (dimpués Segismundo Casado).
- 10ª División: José María Enciso Madollel.
- 15ª División: Janos Galicz (sovietico d'orichen hongaro).
- 34ª División: José María Galán (chirmán de Francisco Galán, o chefe d'a Sublevación de Chaca).
- Reserbas:
Sublevatos
editar- Exercito d'o Centro: Andrés Saliquet Zumeta, encara que o mando en a batalla estió de José Enrique Varela Iglesias, chefe d'o VII Cuerpo d'Exercito.
- VIICuerpo d'Exercito: José Enrique Varela Iglesias.
- 71ª División: Ricardo Serrador Santés. Os suyos miembros yeran falanchistas y marroquís.
- VIICuerpo d'Exercito: José Enrique Varela Iglesias.
- Refuerzos en prencipar a ofensiva republicana:
- I Cuerpo d'Exercito: coronel Juan Yagüe Blanco, que lo mandó mientres a batalla.
- 11ª División: José Iruretagoyena Solchaga.
- 12ª División: Carlos Asensio Cabanillas (creyata ta participar en ista batalla).
- 13ª División: Fernando Barrón Ortiz.
- 14ª División: Juan Yagüe Blanco.
- 150ª División: Eduardo Sáenz de Buruaga.
- I Cuerpo d'Exercito: coronel Juan Yagüe Blanco, que lo mandó mientres a batalla.
- Refuerzos plegatos d'o Frente Norte (brigadas con grandaria de división):