Andalucía
Andalucía ye una comunidat autonoma que ye localizada en a parti meridional d'Espanya, y que muga, principiando dende l'ueste en dirección este, con Portugal, con Extremadura, con Castiella-La Mancha y, a la fin, con a Rechión de Murcia. Por o sud a suya muga ye la mar, l'oceano Atlantico y a mar Mediterrania, con una costa d'una longaria de bels 910 km.
Andalucía | |||||
Comunidat autonoma d'Espanya | |||||
| |||||
Himno: Himno d'Andalucía | |||||
Entidat • Estato |
Comunidat autonoma Espanya | ||||
Capital | Sevilla[1] | ||||
Subdivisions | 8 provincias | ||||
Idioma oficial | Castellano | ||||
Superficie • Total |
Pos. 2 de 19 87 268 km² | ||||
Población • Total (2018) • Densidat |
Pos. 1 de 19 8 409 738 hab. 94,95 hab/km² | ||||
Chentilicio | Andaluz/a[2] | ||||
ISO 3166-2 | ES-AN | ||||
President | Juanma Moreno | ||||
Estatuto d'autonomía | 30 d'aviento de 1981 19 de marzo de 2007 | ||||
Fiesta nacional | 28 de febrero | ||||
Pachina web oficial |
Ye a segunda comunidat autonoma espanyola mes gran y ocupa o primer puesto en a lista d'as rechions por población.
Toponimia
editarO nombre Andalucía se deriva d'a parola arabe Al-Andalus (الأندلس).[3] Lo toponimo al-Andalus ye testimoniau per primera vegada per inscripcions en monedas cudidas en 716 per o nuevo gubierno musulmán d'Iberia. Istas monedas, clamadas dinars, yeran inscritas tanto en latín como en arabe. A etimolochía d'o nombre al-Andalus s'ha derivau tradicionalment d'o nombre d'os vandalos. Dende lo decenio de 1980, una serie de propuestas han desafiau ista afirmación. Halm, en 1989, derivó lo nombre d'un termin gotico, *landahlauts,[4] y en 2002, Bossong suchirió la suya derivación d'un sustrato prerromán.[5]
Cheografía
editarO relieu d'Andalucía ye formau per tres unidaz fundamentals:
- Sierra Morena: a buega natural entre la plana castellana y Andalucía, con una altaria maxima de poquet mas de 1.300 m.
- As cordeleras Beticas (Penibetica y Subbetica) paralelas a la mar Mediterrania. Comprende entre atras Sierra Nevada, an se troba a cota mas alta d'a peninsula Iberica: a tuca Mulhacén (3.478 m).
- A val de Guadalquivir: un territorio cuasi plano que s'ubre en o golfo de Cádiz a lo sud-ueste.
Clima
editarAndalucía ye adintro d'o dominio climatico mediterranio, con hibiernos pleviosos y veranos ixucaus y calidos. Lo relieu accidentau produz fuertes variacions, con islas de clima de montanya en as sierras mas elevadas (Sierra Nevada, Sierra de Gádor) y comarcas de tendencia mas continental (vega de Granada). As precipitacions disminuyen d'ueste enta l'este; o puesto que recibe mas precipitacions ye a cordelera de Grazalema (2.218 mm anyals) y lo menos plevioso ye lo cabo de Gata, que a la suya vegada ye lo puesto mas ixuto d'Europa (con 117 mm anyals). A temperatura meya anyal d'Andalucía ye superior a los 16 °C, encara que con variacions cheograficas, oscilando entre los 18,5 °C en Malaga dica los 15,1 °C en Baeza. Lo mes mas fredo ye chinero y lo mas caloroso ye agosto.
División administrativa
editarAndalucía ye dividida en ueito provincias:
- Almería, (701.688 habitants en o 2014).
- Cádiz, (1.240.175 habitants en o 2014).
- Cordoba, (795.718 habitants en o 2014).
- Granada, (919.455 habitants en o 2014).
- Uelba, (519.229 habitants en o 2014).
- Chaén, (659.033 habitants en o 2014).
- Malaga, (1.652.999 habitants en o 2014).
- Sevilla, (1.871.399 habitants en o 2014).
Politica
editarA Chunta d'Andalucía ye la institución en que s'organiza l'autogobierno d'a comunidat autonoma d'Andalucía. Ye integrada per: o president d'a Chunta d'Andalucía, que ye lo supremo representant d'a comunidat autonoma, y lo representant ordinario de l'Estau en a mesma. A suya elección s'escayece per o voto favorable d'a mayoría absoluta d'o Pleno d'o Parlamento d'Andalucía y lo suyo nombramiento corresponde a lo rei. O president actual d'a Chunta ye Juan Manuel Moreno Bonilla.
Se veiga tamién
editarReferencias
editar- ↑ (es) Gran Atlas Universal: España (Tomo 6), Salvat Editores,S.A. , ISBN 84-345-9788-8, 1998, p. 70
- ↑ (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.
- ↑ (fr) Anne Reinhart y Pieter Dozy: Recherches Sur L'Histoire Et la Littérature de L'Espagne Pendant Le Moyen Age. BiblioBazaar, 2009. p. 303. ISBN 978-1-117-03148-4.
- ↑ (de) Heinz Halm: Al-Andalus und Gothica Sors, en Der Islam. 66 (2): 252–263, 1989.
- ↑ (de) Georg Bossong, David Restle y Dietmar Zaefferer (eds.): Der Name al-Andalus: neue Überlegungen zu einem alten Problem. De Gruyter Mouton, 2002. 141: 149. ISSN 1861-4302.
Vinclos externos
editar- Se veigan as imáchens de Commons sobre Andalucía.
- Pachina web oficial d'a Chunta d'Andalucía.
Comunidatz autonomas d'Espanya |
Andalucía - Aragón - Prencipau d'Asturias - Islas Balears - Canarias - Cantabria - Castiella-La Mancha - Castiella y Leyón - Catalunya - Extremadura - Galicia - Comunidat de Madrit - Rechión de Murcia - Navarra - País Basco - La Rioja - País Valenciano |
Ciudatz autonomas |
Ceuta - Melilla |
Plazas de Sobiranía |
Chafarinas - Penyón de Vélez de la Gomera - Penyón d'Alhucemas |