Rifenyos

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Rifenyos Irifiyyen
Mosaico de chents d'o Rif.
Población total
4.730.000-6.630.000
Rechions con comunidaz importants
Marruecos 4.800.000 Países Baixos 469.517 Francia 379.952 Belchica 347.095 Espanya 517.246
Idiomas
Rifenyo, arabe
Relichión
Sunnismo
Pueblos relacionaus
Kabilenyos, xluhes, atros berbers
Mapa
Notas
Situación d'o Rif.

Os rifenyos (en rifenyo irifiyyen) son os habitants berbers d'o Rif (Marruecos), tradicionalment organizato en tribus con un modo de vida sedentario d'agricultura mediterrania. Os rifenyos charran una luenga berber (o rifenyo) y l'arabe y son de relichión musulmana sunní. Conoixioron un breu periodo d'independencia a principios d'o sieglo XX con a formación d'a Republica d'o Rif. A emigración de fins d'o sieglo XX los ha levato a diferents países d'Europa Occidental. A suya población total s'estima entre 4,730,000 y 6,630,000 individuos.

Modo de vida

Bi ha una agricultura de tipo mediterranio con cautivos d'ordio, trigo, olivera, almendrera, figuera.

S'espleitan tamién os recursos forestales como l'alcornoc.

Antropolochía biolochica

Os rifenyos presentan un relativament alto porcentache de pigmentacions claras: uellos verdes, uellos azuls, blondismo (pelo royo dorato), y rutilismo (pero soro), superando a las proporcions d'estos caracters observables en o sud d'Europa. En l'antropolochía racial clasica plegoron a etiquetar-los chunto con os berbers de d'Atlas marroquín y os aurebas como "berbers royos" u dica "nordicos". Manimenos en atros caracters no se diferencian guaire d'atras poblacions nordafricanas.

Luenga

Ta más detalles, veyer l'articlo idioma rifenyoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Aria de distribución d'o rifenyo

Os rifenyos orientals conservan relativament bien l'uso d'o berber rifenyo, y tamién lo charran os que emigoron a Melilla. L'idioma rifenyo ye dito tarifit u xelha, esta zaguera una denominación presa d'os berbers xluhes d'o sudueste de Marruecos.

Os rifenyos occidentals s'arabizoron por a presencia d'os musulmans andaluces que fuyoron d'o Reino de Granada y fundoron Tetuán. Encara a fins d'o sieglo XX part d'os rifenyos occidentals gomaras d'a Val de Lau u Ouad Laou a man de Chechaouen charraban una parla berber diferent d'o rifenyo oriental dita gomara; no se sabe con seguridat si encara se charra.

Referencias

• Datos: Q1541828
• Multimedia: Riffian people / Q1541828