Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Una plesiomorfia (d'o griego "forma antiga") ye, dende a envista d'a biolochía sistematica y muit especialment d'a Cladistica, o estau ancestral u primitivo d'un caracter biolochico. O concepto de plesiomorfia ye l'oposau a o concepto d'apomorfia. Un eixemplo de plesiomorfia ye o quiridio, o esquema basico d'a on son evolucionadas todas as extremidaz d'os animals tetrapodos modernos.

Diferents tipos de caracters comparatos.

As plesiomorfias cal que no s'utilicen pa definir grupos monofileticos (clados). O feito de compartir uno u mas d'un caracter plesiomorfico no chustifica que se creye taxons especificos a partir d'éls. Por aplicación d'un caracter plesiomorfico, se definiba historicament o grupo d'os animals Celenteréus (por meter un eixemplo d'error clasificativo que dimana d'una plesiomorfia mal entendida), que aglutinaba entre buena cosa d'anyos a os animals diblasticos (cnidarios y ctenoforos) porque no teneban si que dos napas (fuellas) de teixiu embrionario; actualment se sabe que ixa ye una condición ancestral de toz os eumetazous y, como no i ha garra caracter apomorfico que reúna a os cnidarios y a os ctenoforos, ye de tot inchustificau formar un taxon compartiu por es dos grupos.

Simplesiomorfia editar

 
O quiridio, un caracter simplesomorfico que compartimos toz os tetrapodos.

A simplesiomorfia ye a forma mas concreta y tanchible d'una plesiomorfia. A simplesiomorfia ye un caracter compartiu por dos taxons d'organismos emparentaus vivos cuan, además, se troba present en l'antipasau común de toz dos.

Isto quiere dicir que pa que una plesiomorfia pueda considerar-se simplesiomorfia cal que no haiga cambeau guaire con a evolución que ha produciu os organismos descendients que se compara, ixo ye, que conserve intactas as caracteristicas esencials que la definen tamién en os organismos descendients. Por contra, una plesiomorfia que no pueda definir-se como simplesiomorfia ha d'haber-se bien perdiu u bien modificau evolutivament dica constituir o primordio d'una apomorfia present en os organismos descendients, y no puede conoixer-se si que por l'anatomía de fósils de l'organismo antipasau u bien conoixer-se solo que en tioría.

Un eixemplo notorio de simplesiomorfia ye o quiridio, una estructura osia concreta d'as extremidaz que rematan en radios u didos, propias d'os tetrapodos, que se considera que amaneixió por primer vegada en os peixes sarcopterichios.

Se veiga tamién editar