Pericles
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Pericles | |
|---|---|
 Estatua erichita a Pericles en Atenas (Grecia). | |
| Naixencia | 495 aC Atenas (Grecia) |
| Muerte | 429 aC Atenas (Grecia) |
| Dinastía | Alcmeonidas |
| Pai | Xantipo |
| Mai | Agarista |
Pericles (495 aC- 429 aC) (griego antigo Περικλῆς, "rodiato de gloria") estió un important y influyent politico, militar y orador ateniense de l'Antiga Grecia en os intes d'a edat d'oro d'a ciudat (en concreto, entre as Guerras Medicas y as d'o Peloponeso). A suya mai yera clamata Agarista, y descendeba d'a familia d'os Alcmeonidas. Su pai yera Xantipo que obtenió a victoria helena debant d'os persas en a batalla de Micala. Pericles estió o prencipal estratega de l'Antiga Grecia. Gran orador, hombre honesto y virtuoso, clamato l'Olimpico, por a suya imponent voz y por as suyas excepcionals dotes d'orador.
Pericles estió disciplo d'os filosofos Anaxagoras de Clazomenes, Protagoras d'Abdera y Zenón d'Elea. D'istos aprendizaches y experiencias adquirió un gran amor por as letras, y financió en o 472 aC a representación d'a trachedia d'Esquilo Os persas.
Con trenta anyos, Pericles prencipió o suyo oficio de politico en o partiu democratico d'Efialtes y, cuan iste fue asasinato (461 aC), en asumió a suya dirección y fació homologar por l'Asamblea d'Atenas una serie de reformas que accentuaban o caracter democratico d'o Estau ateniense, a pesar d'a oposición de l'oligarquía.
Fue nombrato "estratego" u chefe militar en l'anyo 454 aC, y Pericles afincó a posición hechemonica d'Atenas en a Liga de Delos, una confederación establita por cuantas ciudaz griegas ta luitar contra os persas, y emplegó o tresoro d'a Liga ta construir l'Acropoli d'Atenas. Con l'obchectivo de creyar un imperio comercial, fomentó o establimiento de colonias atenienses por a mar Echea, augmentó o pograma de construccions navals, y en 448 aC convocó un congreso de paz en que participoron todas as polis helenas. A pesar d'o boicot d'Esparta a ista arroclada, Atenas remató sinyando a paz con a ciudat doria dos anyos mas tardi, en 446 aC.
Debito a la suya manyosa oratoria y a o suyo prestichio personal, en 443 aC Pericles se convertió en a maxima autoridat ateniense, dica a suya muerte en l'anyo 429 aC. Sindembargo, episodios como que a isla de Samos quedó chusmesa por Atenas (440 aC) enfoscaron as relacions con Esparta, o que levó a que esclatase a guerra d'o Peloponiso (431-404 aC), que estricalló a hechemonía ateniense. Os primers anyos d'o conflicto, Pericles amostró una muit efectiva estratechia d'escusar as batallas en tierra con l'obchectivo d'aforar as batallas en a mar, a on a suya armata yera invencible. Asinas ye posible que si Pericles no hese muerto victima d'a peste que plegó en Atenas en l'anyo 429 aC a victoria podeba haber estau d'o canto ateniense.
D'atra man, o suyo gubierno consonó con l'inte de mayor florada d'o pensamiento y de l'arte griegos y antimás, baixo o suyo mandato Atenas se convertió en o prencipal centro d'actividat cultural d'o mundo antigo. Floreixioron ilustres hombres d'as letras helenas, como os dramaturgos Euripides y Sofocles, os historiadors Herodoto d'Halicarnaso y Tucidides u o filosofo Socrates. Antiparte, Pericles financió a construcción d'a mayor parti de l'Acropoli, convocando artistas tan destacatos como Calicrates, Ictinos, Fidias y Policleto. Por tot ixo, o sieclo V aC s'ha dito «o sieglo de Pericles».
