Saraqusta

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Saraqusta (en arabe سرقسطة, en hebreu סרקסטא) tamién dita la Medina Albaida (ciudat blanca, por a color d'os suyos edificios) yera o nombre de l'actual Zaragoza mientres o dominio musulmán en a zona.

Mapa de Saraqusta
1.Mesquita Blanca (Alchama) / 2.La Zuda / 3.Puerta d'Alcantara / 4.Puerta de Toledo / 5.Puerta Cinecha / 6.Puerta de la Alquibla (u de Valencia) / 7.Puerta de Sancho / 8.Puerta d'o Portiello / 9.Puerta de Baltax / 10.Puerta de las Santas Masas / 11.Puerta de Tenerías / 12.Alchafaría (Alcazaba)

   Medina Saraqusta

   Chudería

   Bicos mozarabes

   Rabals

   Zoco

   Almusara

A ciudat visigoda de Cesaracosta fue conquiesta por Táriq ibn Ziyad y Musa ibn Nusair en l'anyo 714, estando dende allora baixo lo control d'o Califato de Cordoba. mas tardi, entre 1018 y 1110 sería la capital d'a Taifa de Saraqusta, un d'os mas importants reinos musulmans independients d'a Peninsula Iberica.

Medina de Saraqusta

A parti principal de Saraqusta como en totas as ciudaz musulmanas d'a Edat Meya yera la medina (de l'arabe madīnah a traviés de l'arabe hispanico madína, ciudat), a on se trobaban os edificios d'o gubierno y l'administración d'a ciudat. En Saraqusta la medina yera adintro d'as mesmas murallas d'a ciudat romana de Caesaraugusta. Antimás s'aproveitó a estructura d'as carreras romanas, por ixo istas yeran cuadriculatas y no chicotas y anarquicas como gosan estar en atras poblacions d'orichen musulmán.

Adintro d'a medina yeran as mesquitas d'a ciudat y entre istas a mas important de totas, a dita Mesquita Blanca, l'alchama u principal mesquita d'a población, situata en o mesmo puesto a on hue ye a Seu d'o Salvador que encara conserva parti de l'alminar de l'antiga mesquita en a suya torre. Arredol d'ista yera o principal zoco d'a ciudat.

L'atro edificio important d'a medina yera la Zuda, palacio d'o gubernador d'a ciudat d'o que hue no se conserva que un torretón.

Chodigos y mozarabes

Os chodigos y mozarabes como en totas as ciudaz medievals d'a peninsula teneban os suyos propios barrios. Os dos por estar chents d'o libro (chodigos y cristianos) teneban os suyos barrios situatos en a medina, adintro d'a muralla principal. A chudería yera situata arredol de l'actual zona de Sant Miguel. Por atra parti os barrios mozarabes yeran dividitos entre as actuals zonas d'as basilicas d'o Pilar, lo mas gran, y as Santas Masas, ista zaguera difuera d'a ciudat.

Rabals y almusara

A frontera d'o palacio de l'Alchafaría, en o rabal de Saraqusta.

Os rabals

Parte important d'as ciudaz medievals yeran os rabals (de l'arabe rabaḍ), os barrios situatos en os arredols d'a ciudat, difuera d'a muralla. En Saraqusta yeran situatos a l'atro canto de l'Ebro, a on hue encara ye o barrio d'o Rabal y arredol de l'actual Paseyo d'a Independencia.

Iste zaguer rabal, yera situato chunto a la muralla en a zona d'a puerta Cinecha. Seguntes creyen bels autors en iste barrio viviban os Berbers, por ixo lo nombre de Cinecha en referencia a una confederación berber (Confederación Zenacha), pero podría provenir tamién de l'antroponimo latín CINEGIA. O barrio yera situato aintro d'a resta d'a ciudat que yera protechita por una segunda muralla muito mas enreble que la romana. Tamién bi heba un zoco en ista zona d'a ciudat.

Almusara y Alcazaba

A torre d'o Trobador, o nuclio orichinario d'o palacio de l'Alchafaría en o rabal de Saraqusta.

Tamién en a parte externa d'a ciudat, en o mesmo puesto de l'actual barrio de l'Almozara yera situata l'almusara. En l'almusara gosaba reunir-se a poblacion d'a ciudat ta fer celebracions de tot tipo, como autos militars u oracions.

Amán de l'almusara yera l'alcazaba (de l'arabe clasico qaṣabah, a traviés de l'arabe hispanico alqaṣába), construita por Al-Muqtadir en o sieglo XI a partir de l'atalaya que existiba dende o sieglo IX (torre d'o Trobador), o palacio de l'Alchafaría yera un edificio d'esfensa d'a ciudat, dende a on s'acucutaba la plegata de posibles enemigos.

Fortificacions

A parti principal d'a ciudat, a medina conservaba las antigas murallas romanas de Caesaraugusta. As puertas principals d'iste aniello interior yeran a puerta d'Alcantara (de l'arabe hispanico alqánṭara y iste de l'arabe clasico qanṭarah, centro de cerclo) u tamién dita puerta d'o Puent, ya que saliba a lo puent d'o río Ebro, a puerta de l'Alquibla (de l'arabe hispanico alqíbla y iste de l'arabe clasico qiblah) u de Valencia que yera la que sinyalaba la endreza ta la Meca a l'este d'a ciudat, a puerta de Toledo a l'ueste y a "Puerta Cinecha" (bels autors creyen que probién d'a confederación Zenacha) a lo sud en o mesmo puesto a on hue ye a plaza d'Espanya.

O segundo aniello de muralla u radam fue construito ya por os musulmans y encletaba la resta d'a ciudat de Saraqusta. As principals puertas yeran a puerta de Sancho (en l'actual Plaza d'Europa), a Puerta del Portiello, a puerta de Baltax (en o puesto de l'actual puerta d'o Carmen) a puerta d'as Santas Masas y a puerta d'as Tenerías

Bibliografía

• (es) María Jesús Viguera Molins: Aragón musulmán. La presencia del Islam en el valle del Ebro. Mira Editores, 1998.

• Datos: Q11947752
• Multimedia: Saraqusta / Q11947752