Ecuador terrestre
- Iste articlo tracta sobre a línia ecuatorial terrestre. Ta atros usos se veiga Ecuador (desambigación)
L'ecuador terrestre (d'o latín aequātōris: igualador) ye o plan perpendicular a o eixe de rotación d'una planeta y que pasa por o suyo centro. L'ecuador divide a superficie d'a planeta en dos partis, o Hemisferio Norte y o Hemisferio Sud.[1] A latitut de l'ecuador ye, por definición, de 0º. O plan de l'ecuador talla a superficie d'a planeta en una línia imachinaria (un cerclo maximo) que equidista u se troba chustament a la mesma distancia d'os polos cheograficos (a linia de l'ecuador equidista d'o Polo Norte y d'o Polo Sud cheograficos). O cerclo ecuatorial d'a Tierra mide bels 40.075,004 km.
Caracteristicas astronomicas
editar
- As parolas "ecuador" u "línia ecuatorial" significan igualadora ya que en ista latitut o Sol y as estrelas tardan o mesmo tiempo en estar por dencima de l'horizont que por debaixo. Toz os días de l'anyo en l'ecuador, os días y as nueiz duran o mesmo, 12 horas. De nueiz, totas as estrelas trazan una meya circumferencia entre o punto mas austral y o mas septentrional de l'horizont.
- En l'ecuador, o Sol, o día d'o equinoccio, pasa por o zenit.
- O tropico de Cancro ye o paralelo mas septentrional en lo que o sol puet estar en o cenit y i plega o 22 de chunio, día d'o solsticio de verano. O paralelo austral equivalent ye o tropico de Capricorno.
- Os cerclos polars artico y antartico son os paralelos a partir d'os cuals o sol, en o solsticio, puet estar a meyanueit en l'horizont y i plega o 22 de chunio, día d'o solsticio de verano septentrional. O fenomeno se diz sol de meyanueit y ixe día ye día permanent, sin de nueit.
- En os cerclos polars, cuanto mas amán nos trobemos d'os polos, mayor ye en verano a durada d'o día permanent, y en hibierno, a durada d'a nueit permanent. Ista durada plega a os 6 meses en o polo norte y en o polo sud.
Caracteristicas climaticas
editar- As estacions en os tropicos y en l'ecuador difieren significativament d'as estacions en as zonas templatas u polars. En muitas rechions tropicales, s'identifican nomás dos estacions, plevias y sequera, pero en a mayoría de puestos aman de l'ecuador pleve mientres tot l'anyo. Manimenos, as estacions pueden variar pendendo d'una variedat de factors, incluyindo-ie a elevación y a proximidat a l'oceano.
- Os meteorologos definen o clima d'un puesto como "ecuatorial", en cuentas de "tropical", si a diferencia entre as temperaturas normals d'os meses mas calidos y mas fredos ye de menos de 2 °C y bi ha plevias abundants y constants mientres tot l'anyo.
Caracteristicas geograficas
editar
A superficie d'a Tierra trescruzata por l'ecuador ye mas que mas oceanica. Manimenos, travesa os continents d'Asia, Africa, America y un archipelago d'Oceanía, pasando por os siguients países:
- Ecuador - tamién a isla Isabela d'as islas Galápagos.
- Colombia.
- Brasil - también unas islas en a desembocadura d'o río Amazonas.
- Sant Tomé y Prencipe - pasando a traviés d'Ilhéu das Rolas, una chicota isla d'ixe archipelago.
- Gabón.
- Republica d'o Congo.
- Republica Democratica d'o Congo.
- Uganda - tamién unas isletas en o laco Victoria.
- Kenya.
- Somalia.
- Maldivas - entre meyo d'as islas, pero sin tocar-las.
- Indonesia - trescruza muitas islas, d'as cuals as mas grans son Sumatra, Celebes, Borneo, y Halmahera.
- Kiribati - pasa entre as islas Gilbert sin tocar-las.
Se veiga tamién
editarReferencias
editar- ↑ (en) Jean-Claude Corbell, Ariane Archambault: The Visual Dictionary of Universe & Earth, QA International, 2009, ISBN 978-2-7644-0884-1, p.57
