Carachais

Carachais
Къарачайлыла
Karachay patriarchs in the 19th c.jpg
Patriarcas quarachais en o sieglo XIX
Población total
300.000
Rechions con comunidatz importants
Flag of Kazakhstan.svg Cazaquistán
Flag of Russia.svg Rusia
Flag of Turkey.svg Turquía
Flag of the United States.svg Estaus Unius
Flag of the United Arab Republic (1958–1971).svg Siria
Idiomas
Quarachai y ruso
Relichión
Islam

Os carachais (en quarachai Къарачайлыла) son un grupo etnico que habita a ladera noreste d'o Caucas, en a cuenca superior d'o río Kubán. Charran una luenga turquica pareixita a lo balcar y son de relichión musulmana sunnita que siguen a escuela Hanafí, encara que dica o sieglo XX manteneban costumbres pagans como o culto a las piedras sagratas. En 1989 yeran 156.000 individuos.

LuengaEditar

Dende metat d'a decada de 1920 encomenzó o proceso de creyación d'un standard común pa o Quarachai y o Balcar, luengas u codialectos turquicos d'a branca quipchac estreitament emparentatos. En 1925 s'escribiba en alfabeto latín, pero en 1938 as autoridatz sovieticas cambeyoron l'alfabeto latín en o alavez que s'escribiban as luengas turquicas d'a ex URSS por o cirilico porque veyeban un periglo fer servir o mesmo alfabeto que en a Turquía kemalista.

HistoriaEditar

Como en o caso d'os Balcars, d'alcuerdo con a teoría més acceptata a suya etnochenesi sería en cumans que se refuchioron en o Caucas fuyindo d'os mongols que los heban invadito en o sieglo XIII. En o Caucas haberban absorbito restos d'o pueblo alán aligatos con os cumans.

Dende o sieglo XVII y prencipios d'o sieglo XVIII son musulmans. En 1922 fue proclamata a Oblast autonoma de Carachaievo-Cherquesia, que en 1926 de dividió en dos unidatz deseparatas.

En agosto de 1942 os alemans plegoron a lo mont Elbrús. Con l'aduya d'os tartres panturquistas refuchiatos en Turquía se formó o comité Nacional d'o Caucaso d'o Norte, con a intención d'aplegar a los carachais y balcars en una mesma demarcación territorial (os sovieticos no la heban feita porque a presencia d'un relieve como o Elbrús no permite comunicacions dreitas). Manimemos enantes de cabo d'anyo os alemans habioron d'evacuar a zona por a derrota en Stalingrado, que no lis permitiba defender as posicions en o Caucas y a Mar Negra. En represalia en noviembre de 1943 as autoridatz sovieticas deportoron en masa a los carachais t'Asia Central, y o 8 de marzo de 1944 facioron lo mesmo con os balcars. No en tornarían dica 1957, y a diferencia d'o que se desbinió en Inguixetia u Crimea, o suyo territorio no fue ocupato por nacionalidatz vicinas. A Oblast de Carachaievo-Cherquesia fue restablita. No fuoron formalment "rehabilitatos" dica noviembre de 1989. En 1990 se proclamó a Republica Carachai en acto merament formal, car no tienen reconoiximiento oficial de Rusia ni d'atros estatos.

BibliografíaEditar