Soyoz

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Soyoz
сойоты

Población total

2.769

Rechions con comunidaz importants

Rusia

Idiomas

Soyot y ruso

Mapa

Situación en Rusia

Os soyoz viven en o districto de Okinsky en Buriatia, on son o 42 % d'a población y son en proceso d'asimilación a los buriatos. Os soyoz de Tunca y Zakamenka (Tunca-soyoz) son ya asimilatos de tot. Son un d'os grupos etnicos siberianos mes chicoz numericament, en os anyos 90 no se consideraban soyoz que uns 500, pero se suposa que bi n'ha uns 2000. Dica 1993 oficialment no yeran consideratos diferents d'os buriatos.

Modo de vida

Os soyoz de Okinsky u Oka, (Oka-soyoz) practicaban o pastoreyo d'o ren dica 1930, dimpués encomenzoron a sedentarizar-sen, a establir-sen en ciudaz y a buriatizar-sen. En 1963 o pastoreyo d'o ren fue prohibito por decreto d'a Republica Socialista Autonoma de Buriatia alegando que yera una forma de ganadería no rentable.

Organización social

Son dividitos en tres clans: Khaazuut (һаазуут), o mayor, y os mes chicoz Irkit (иърһит) y Onkhot (оъңһыт).

Luenga

Os soyoz sedentarizatos fuoron perdendo o uso d'a suya luenga nativa, y por vivir en os mesmos nuclios urbans que os buriatos y ir os ninos a las mesmas escuelas que os buriatos, on se charraba buriato, encomenzoron a deixar o idioma soyot dica como luenga cotidiana en a familia.

A luenga escrita soyot ha estato creyata en l'anyo 2001, son preparando-la pa a suya introducción en a escuela, si no se prenen mesuras urchents l'idioma soyot, que només lo parlan os agüelos, desapareixerá.

Historia

O etnografo L.R. Pavlinskaya crei que a suya etnochenesi poderba estar en a turquización de comunidaz samoyedas d'os Monts Sayans. Os samoyez formarían a base población sobre a que se superposó un pueblo turquico que los turquizó entre os sieglos VII y VIII.

Sindembargo os feitos demostrables pa os zaguers sieglos amuestran una historia simpla y diferent. D'alcuerdo con agüelos soyoz y buriatos d'o districto d'Okinsky fa uns 350 u 400 anyatas os tres clans soyoz emigroron dende tierras a man d'o laco Khabsugul (Mongolia), on seguiban una vida nomada en os territorios de Darkhat, Somons, Khankha y Uuri, y tamién en l'aria d'o mont Rinchillkhumbe, considerata montanya sagrata y protectora. Dimpués de trescruzar a muga de Mongolia s'establioron en a rechión de Tunca y parcialment en Zacamenca. Sindembargo trobando-ie que no i heba pasturas adecuatas pa os rens una parte d'ellos encomenzoron a criar atras clases de bestiar establindo-sen en ixas rechions y fusionando-sen con os buriatos. Os que querioron continar estando pastors de rens prosiguioron a suya migración dica plegar ta Oka, on troboron condicions adecuatas pa criar rens.

En a rechión Darkhat de Mongolia, a l'ueste d'o laco Khubsugul bi ha encara un pueblo turquico de pastors de rens a qui os mongols dicen tsaatan (цаатан) (literalment, "pastor de rens"), y también uigar, esto ye "uigur", y vegatas Uigar Tsaatan, Tsaatan Uighur (literalment uigurs pastors de rens). Os Tsaatan Uighur s'autodenominan tukha.

Amés, os buriatos d'Oka chunto con os Urynkhay fan servir a expresión Uigar Khelten ("uigur parlant") pa dicir tuván y tofalar. Esto indica que en a memoria d'o pueblo buriato s'asocia a los presents pueblos turquicos locals con os antigos uigurs, (que fundoron un khanato celebre aglutinador d'os turquicos muito a lo norte d'os actuals uigurs d'o Xinjiang).

A composición clanica d'os tsaatan y atros grupos pastors de rens de Darkhatm orichinata a partir d'os turquicos pastors de rens d'os Sayans tamién inclui clans ditos irkit, khaasuut y onkhot. Os soyoz continaban estando en contacto con os pueblos afins tofalars, "uigurs de Mongolia", tsaatans y tuvans Todzhu a mi compraban rens si caleba fer-lo.

Clarament os modernos soyoz remontan os suyos orichen a estos pastors de rens turquicos d'os Sayans. Si os soyoz tienen o suyo orichen en samoyez turquizatos, sería enantes d'a migración, cuan viviban mes a lo sud, y tamién serían d'orichen samoyet beluns d'os pueblos turquicos afins a los soyoz

Bels soyoz son agora reivindicando o reconoiximiento como etnia separata, que se recupere a luenga soyot, a suya vida espritual, que se reviscole la suya cultura tradicional y beluns quieren tornar a criar rens.

Datos: Q1185225