Bavaro pinzgaurés

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Pinzgaurés Pinzgauerisch
Variedaz d'o bavaro
Situación d'o Pinzgau en o estau de Salzburgo
Localización cheografica
Estau	{{{estau}}}
País	{{{país}}}
Rechión	{{{rechión}}}
Parlau en	Salzburgo
Lugars principals	Zell am See
Estatus
Atras denominacions	{{{atras denominacions}}}
Charradors
Oficial en
Reconoixiu en	{{{reconoixiu}}}
Regulau por
Vitalidat	Alta
Literatura
Escritors principals
Rasgos dialectals	Bavaro central meridional. Transición entre bavaro central occidental y bavaro meridional
Clasificación lingüistica
Indoeuropea Chermanica Chermanica occidental Altochermanica Altochermanica superior Bavaro Bavaro central Bavaro central meridional Pinzgaurés
Codigos
ISO 639-1
ISO 639-2	gem
ISO 639-3	bar
SIL	bar

O pinzgaurés (en bavaro y alemán Pinzgauerisch) ye un subdialecto d'o dialecto central meridional d'o idioma bavaro. Se charra en o Pinzgau, o districto de Zell am See en o estau austriaco de Salzburgo. Representa una variant de transición entre o bavaro central occidental y o meridional. Ye relacionau d'una man con os dialectos tiroleses, con os que muga a l'ueste, y d'atra con as variedaz dialectals de Pongau que se troban enta l'este.

Cal destacar a substitución d'o grupo consonantico "rt" por "scht", asinas por eixemplo se diz kuschz en cuentas de kurz u hoscht por hart, encara que tamién ye tipica a forma weascht por wird en os dialectos tanto d'o sud como d'o norte d'o collau de Thurn, podendo asinas charrar-se d'éls como de diferents dialectos u como de subvariedaz d'un mesmo dialecto. Probablement o pinzgaurés charrau en l'Alto Pinzgau ye mas amanau a os dialectos d'a zona tirolesa de Kitzbühel que no a la variant de pinzgaurés charrada en o Baixo Pinzgau, que tien por contra mas similituz con o dialecto pongaurés. Veyemos asinas que os diferents dialectos d'ista zona forman un contino dialectal y que no son definius por as mugas politicas.

Asinas, o tradicional dialecto pinzgaurés s'ha iu esbafando china chana. A variedaz de pingaurés charrada actualment en Krimml, Wald u Neukirchen replega muitas exprisions d'as rechions vecinas de Zillertal en o Tirol d'o Norte u Ahrntal en o Tirol d'o Sud que no se troban en otros subdialectos d'o pinzgaurés (se fa servir por eixemplo nomás en istos tres lugars a parola "Grantn" ta os aranyons, igual que en muitas zonas d'o Tirol dica Oberland, estando en a resta de Pinzgau "Grangn"; tamién s'emplega a parola "G'schnochts" ta decir tardi, igual que en o Tirol, estando "D'schnochts" a parola d'uso dende Bramberg enta l'este). A fonetica d'os dialectos tanto de Zillertal como de Pustertal ye manimenos clarament diferent a la d'o pinzgaurés.

Bibliografía

• (de) Institut für Österreichische Dialekt- und Namenlexika (DINAMLEX), Österreichische Akademie der Wissenschaften (Hrsg.): Wörterbuch der bairischen Mundarten in Österreich (WBÖ). Wien 1963ff

Vinclos externos

• (de) http://www.pinzgauer-mundart.at/ Pinzgauer-Mundart-Lexikon, Leoganger Bergbau-Museumsverein
• (de) Pinzgauer Dialekt-Lexikon, teaching.schule.at