Isla de Pascua

(Reendrezau dende Isla de Pasqua)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A Isla de Pascua (en castellano Isla de Pascua, en rapanui Rapa Nui) ye una isla d'a Polinesia, en Oceanía amás d'una comuna y provincia chilena, situada 3.515 km a lo ueste d'a costa continental d'ixe país.[2]

Isla de Pascua
Isla de Pascua
Rapa Nui
Provincia de Chile
Escudo de  Isla de Pascua
Bandera Escudo
Entidat Provincia
Capital
 • Población
Hanga Roa[1]
7750 (2017)
Ciudat mas poblada Hanga Roa
Idioma oficial Castellano y rapanui
Establimiento
 • Dende

De Chile
1888
Superficie
 • Total

164 km²
Gubierno
 • Chefe d'Estato
 • Gubernador
 • Alcalde
Provincia de Chile
Sebastián Piñera
René de la Puente Hey
Pedro Edmunds Paoa
Población
 • Total (2017)
 • Densidat

7 750 hab.
47,37 hab/km²
Identificadors
 • Internet

.cl
C. Telefono +56
Moneda Peso chileno

Miembro de: Chile

A isla ye mas famosa per as cuasi 1000 estatuas monumentals existents, clamadas moai, que estioron creyadas per os primers rapanui. En 1995, a UNESCO nombró a la Isla de Pascua Patrimonio d'a Humanidat, con gran parti d'a isla protechida adintro d'o Parque Nacional Rapa Nui.

Os expertos no son d'alcuerdo sobre cuán arriboron per primera vegada a la isla os habitants polinesios d'a isla. Si bien muitos en a comunidat d'investigación citoron evidencia que arriboron arredol de l'anyo 800, os datos convincents presentaus en un estudio de 2007 suchieren que a suya plegada estió mas amanada a l'anyo 1200.[3] Os habitants creyoron una cultura prospera y laboriosa, como lo contrimuestran os numbrosos y grandizos moai de pietra d'a isla y atros artefactos. Manimenos, o desmonte de tierras pa lo cautivo y la introducción d'a rata polinesia levoron a una deforestación gradual.[4] En l'inte d'a plegada d'os europeus en 1722, s'estimaba que a población d'a isla yera de 2.000 a 3.000. As malotías europeas, as expedicions de pilla d'esclaus peruanos en o decenio de 1860 y la emigración enta atras islas como Tahití mermoron encara mas a población, reducindo-la a un minimo de 111 habitants nativos en 1877.[5]

Os clamaus moai son estactuas monumentals.

Chile s'anexó a Isla de Pascua en 1888. En 1966, os Rapa Nui obtenioron a ciudadanía chilena. En 2007, a isla obtenió o status constitucional de territorio especial. Administrativament perteneix a la Rechión de Valparaíso, constituyindo una solenca comuna d'a Provincia Isla de Pascua. Lo censo chileno de 2017 rechistró 7.750 personas en a isla, d'as cuals 3.512 (45 %) se consideraban rapanui.

A Isla de Pascua ye una d'as islas habitadas mas remotas d'o mundo. A tierra habitada mas amanada (arredol de 50 residents en 2013) ye la isla de Pitcairn, a 2075 kilometros de distancia; a ciudat mas amanada con una población de mas de 500 habitants ye Rikitea, en a isla de Mangareva, a 2606 km de distancia.; o puesto continental mas amanau se troba en o centro de Chile, a 3.512 km de distancia.

Referencias editar

  1. (en) Travel, DK. DK Eyewitness Travel Guide Chile and Easter Island. Dorling Kindersley Limited, 2018, p. 19. ISBN 978-0-241-34803-1.
  2. (es) Lanzoni, L.; Sardo, D. Desarrollo territorial integrado. Hacia una Rapa Nui integrada y sustentable. Reflexiones y propuestas sobre el caso de Rapa Nui, Chile. Lulu.com, p. 16. ISBN 978-1-4467-7788-6.
  3. (en) The Mystery of Easter Island en Smithsonian Magazine.
  4. (en) Hunt, T. (2006). "Rethinking the Fall of Easter Island". American Scientist. 94 (5): 412.
  5. (en) Peiser, B. (2005). "From Genocide to Ecocide: The Rape of Rapa Nui" (PDF). Energy & Environment. 16 (3&4): 513–39.

Vinclos externos editar