Franco ripuario

Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.

Franco ripuario Ripoarisch
Variedatz de l'alemán central
Extensión d'o franco ripuario
Localización cheografica
Estau	{{{estau}}}
País	{{{país}}}
Rechión	{{{rechión}}}
Parlau en	Alemanya
Lugars principals	Renania d'o Norte-Westfalia, Renania-Palatinato, Lidje, Limburgo
Estatus
Atras denominacions	{{{atras denominacions}}}
Charradors	≈ 900,000
Oficial en
Reconoixiu en	{{{reconoixiu}}}
Regulau por
Vitalidat	Alta
Literatura
Escritors principals
Rasgos dialectals	Alemán central
Clasificación lingüistica
Indoeuropea Chermanica Chermanica occidental Altochermanica Altochermanica central occidental Franco central Franco ripuario
Codigos
ISO 639-1	de
ISO 639-2	deu
ISO 639-3	ksh
SIL

Lo franco ripuario (Ripoarisch en ripuario, Ripuarisch en alemán) ye lo sistema dialectal de l'alto alemán formato per las variedatz de l'alemán central mes occidentals.

Filiación lingüistica

Lo franco ripuario s'incluye en os sistemas d'o franco meyo de l'alemán central y forma un grupo común con o franco moselán y lo franco renano.

Aspectos socioculturals

Situación cheografica

Lo suyo territorio s'extiende principalment per lo Land alemán de Renania d'o Norte-Westfalia, con qualques influencias menors a lo norte d'o Land de Renania-Palatinato, l'aria d'Eupen a la Belchica oriental, y per bells municipios a lo sud d'o Limburgo neerlandés. Las suyas buegas aproximatas son:

• per lo norte, la linia de Benrath, que sinyala la raya tradicional entre lo baixo alemán y l'alemán central;
• per lo sud, la buega entre los Länder alemans de Renania d'o Norte-Westfalia y Renania-Palatinato;
• per l'ueste, l'aria entre Eupen y Aquisgrán;
• per l'este, la redoldanza d'o lugar de Siegen.

Variación diatopica

Las variedatz que conforman lo ripuario a ormino s'autodenominan Platt: Öcher Platt (ripuario d'Aquisgrán), Bönnsch Platt (ripuario de Bonn), Düsseldorfer Platt (ripuario de Düsseldorf), ecetra.

D'entre totas las variedatz, una d'as més conoixitas ye lo ripuario de Colonia, lo Kölsch.