Sistema immunitario

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

O sistema immunitario ye o conchunto de mecanismos d'un organismo que lo protechen contra as malautías por meyo d'a identificación y a eliminación de patochenos y celulas tumorals. Detecta una gran variedat d'achents, dende virus dica cucos parasitos, y cal que los diferencie d'as celulas y os teixitos saludables propios de l'organismo ta funcionar correctament. A detección ye complicata, ya que os patochenos evolucionan ascape, creyando adaptacions que lis ocultan d'o sistema immunitario y lis permiten infectar con exito os suyos güespes.

Una imachen de microscopio electronico de rastreyo d'un neutrofilo individual (en amariello), minchando-se bacterias d'antrax (en narancha).
A linia blanca equivale a 5 micrometros.

Ta sobrevivir a iste reuto, han evolucionato a-saber-los mecanismos adedicatos a reconoixer y neutralizar os patochenos. Mesmo bels organismos unicelulars sencillos como as eubacterias tienen sistemas enzimaticos que lis protechen contra infeccions viricas. Atros sistemas immunitarios basicos evolucionoron en os eucariotas ancestrals y encara existen en os suyos descendients mudernos, como as plantas, os peixes, os reptils y os insectos. Istos mecanismos encluyen peptidos antimicrobians ditos defensinas, a fagocitosi y o sistema d'o complemento.

Os vertebratos, como os humans, tienen sistemas esfensivos encara mas sofisticatos.[1] O sistema immunitario d'os vertebraus ye formato por muitos tipos de proteínas, celulas, organos y teixitos, que interactuan en un rete elaborato y dinamico. En os vertebratos superiors a sistema immunitario ye formau por celulas orichinadas en o miollo osio royo y que son presents en diferents liquidos d'o medio interno (sangre, limfa, ecetra). Os principals organos que participan en o sistema immunitario d'os vertebraus superiors son as amigdalas, o timo, os ganglios limfaticos, os vasos limfaticos, a mielsa, as placas de Peyer d'o bodiello, l'apéndiz y o miollo osio royo.[2]

Como parti d'ista respuesta immunitaria mas complexa, o sistema immunitario humán s'adapta a o largo d'o tiempo ta reconoixer patochenos especificos de manera mas eficient. Iste proceso se diz "immunidat adaptativa" u "immunidat adquirida" y creya una memoria immunitaria. A respuesta immunitaria creyata a partir d'una respuesta primaria a un patocheno determinato ofreixe una respuesta amillorata a enfrentamientos secundarios con iste mesmo patocheno determinato. Iste proceso d'immunidat adquirita ye l'alazet d'a vacunación.

Os trastornos d'o sistema immunitario pueden prevocar malautías. As malautías d'immunodeficiencia se producen cuan o sistema immunitario ye menos activo d'o normal, resultando en infeccions recurrents y potencialment letals. A immunodeficiencia puet estar o resultau d'una malautía chenetica, como por eixemplo a immunodeficiencia combinata grieu, u puet estar causata por farmacos u una infección, como por eixemplo la d'o sindrome d'immunodeficiencia adquirita (SIDA), prevocata por o retrovirus VIH. D'atra man, as malautías d'autoimmunitat pasan cuan un sistema immunitario hiperactivo ataca teixitos normals com si fuesen organismos allens. Bellas malautías autoimmunitarias habituals encluyen l'artritis reumatoide, a diabetis mellitus tipo 1 y o lupus eritematoso sistemico. A immunolochía cubre o estudio de toz os aspectos d'o sistema immunitario que tienen una relevancia especial ta a salut y as malautías humanas. S'aspera que a investigación en iste campo chugue un papel important en a promoción d'a salut y o tractamiento de malautías.

Enlaces externos editar

Referencias editar

  1. Beck, Gail S. Habicht (Noviembre de 1996). "Immunity and the Invertebrates" (PDF). Scientific American: 60–66. Consultato lo 01-01-2007.
  2. (es) Rafael Sendra, Xavier Varela: Biología. Editorial Ecir, 2003, p 383.