Orache espacial

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

L'orache espacial ye una rama d'a fisica espacial que s'ocupa d'as condicions variables en l'orache dentro d'o Sistema Solar, incluiu l'aire solar, enfatizando l'espacio que rodeya a Tierra, incluidas as condicions en a magnetosfera, ionosfera, termosfera y exosfera. L'orache espacial ye distinto pero conceptualment relacionau con l'orache terrestre de l'atmosfera d'a Tierra.^[1]

Un eixemplo d'orache espacial: una aurora vista dende una nau espacial.

Entre muitos sieglos, os efectos d'o clima espacial se notoron pero no se comprendioron. Asinas, por eixemplo, dende fa muito tiempo s'observan exhibicions de luz auroral en latituz altas.

Dentro d'o Sistema Solar, l'orache espacial ye influenciau por l'aire solar y o campo magnetico interplanetario (u IMF) transportau por o plasma de l'aire solar. Una variedat de fenomenos fisicos son asociaus con l'orache espacial, incluidas as tronadas cheomagneticas, l'activación d'os cintos de radiación de Van Allen, as perturbacions ionosfericas y o cendellio d'os sinyals de radio d'os satelites artificials y os sinyals de radar, as auroras y as corrients inducidas cheomagneticament en a superficie d'a Tierra. As echeccions de masa coronal (u CME), as suyas ondas de choque asociadas y as boiras coronals tamién son impulsors importants de l'orache espacial, ya que pueden comprimir a magnetosfera y desencadenar tronadas cheomagneticas. As particlas d'enerchía solar (u SEP) acceleradas por echeccions de masa coronal u erupcions solars pueden desencadenar eventos de particla solars (u SPEs), un factor critico de l'orache espacial d'impauto humano, ya que pueden danyar os components electronicos a bordo d'as naus espacials y menazar a vida d'astronautas y aumentan os periglos d'a radiación en l'aviación de gran altitut y gran latitut.

Efeutos

Efeutos de l'orache espacial en l'espacio

Anomalías electronicas en as naus espacials.
Cambeos en as orbitas d'as naus espacials.
Medro d'a radiación en os humans en l'espacio.

Efeutos de l'orache espacial sobre os sistemas terrestres

Interrupción de GPS y atros sinyals de naus espacials.
Interrupción d'os sinyals de radio de larga distancia.
Efeuto d'a radiación sobre os sers humans a o livel d'a mar.
Corrient inducida terrestre (u GIC) sobre os rez de transmisión electrica y oleoductos.

Referencias

↑ (en) Joseph A. Angelo Jr. Encyclopedia of Space and Astronomy, Facts on File, 2006, ISBN 978-0-8160-5330-8, p.578

Vinclos externos

(en) L'orache espacial en iste inte en a pachina web SpaceWeather.com
(en) Predizión de 24 horas en a pachina web d'a NATIONAL OCEANIC AND ATMOSPHERIC ADMINISTRATION (NOAA)

Datos: Q584093
Multimedia: Space meteorology / Q584093

[1] (en) Joseph A. Angelo Jr. Encyclopedia of Space and Astronomy, Facts on File, 2006, ISBN 978-0-8160-5330-8, p.578

[1]