Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Louis Pasteur
Louis Pasteur, arredol de 1895, en una fotografía de Nadar.
Louis Pasteur, arredol de 1895, en una fotografía de Nadar.
Información personal
Calendata de naixencia 27 d'aviento de 1822
Puesto de naixencia Dole (Jura, Franco Condau)
Calendata de muerte 28 de setiembre de 1895
Puesto de muerte Marnes-la-Coquette (Altos d'o Sena, Isla de Francia)
Ocupación Quimico y fisico

Louis Pasteur, naixito de Dole (Jura, Franco Condau) o 27 d'aviento de 1822 y muerto en Marnes-la-Coquette (Altos d'o Sena, Isla de Francia) o 28 de setiembre de 1895, estió un quimico y fisico francés, que establió as bases d'a microbiolochía.[1] y estió conoixiu por os suyos escubrimientos d'os prencipios de vacunación, fermentación microbiana y pasteurización. Se le recuerda por os suyos notables abances en as causas y a prevención de malotías, y os suyos escubrimientos han salvau muitas vidas dende alavez. Redució a mortalidat por calentura puerperal y creyó as primeras vacunas contra a rabia y o mal de banzo.

Os suyos escubrimientos medicos proporcionoron emparo directo a la teoría d'os chermens d'a malotía y a suya aplicación en a medicina clinica. Ye mas conoixiu por o publico en cheneral por a suya invención d'a tecnica de tractamiento d'a leit y o vin pa aturar a contaminación bacteriana, un proceso que agora se diz pasteurización. Se le considera como un d'os tres fundadors prencipals d'a bacteriolochía, de conchunta con Ferdinand Cohn y Robert Koch, y se le ha clamau Pai d'a bacteriolochía y Pai d'a microbiolochía, encara que a zaguera denominación tamién s'ha aplicau a Antoine van Leeuwenhoek.

Pasteur estió o responsable de refetar a teoría d'a cheneración espontania. Realizó experimentos que contrimostroron que, sin contaminación, os microorganismos no podrían desembolicar-se. Baixo os auspicios de l'Academia Francesa de Ciencias, contrimostró que en potes esterilizaus y sellaus, nunca no se desembolica brenca; y, a la inversa, en matraces esterilizaus pero ubiertos, os microorganismos podrían creixer.[2] Encara que Pasteur no estió o primer en proposar a teoría d'os chermens, os suyos experiments indicoron a suya exactitut y convencioron a la mayor parti d'Europa que yera verdat.

Hue en día, a ormino se le considera como un d'os pais d'a teoría d'os chermens.[3] Pasteur fació importants escubrimientos en quimica, sobre tot sobre a base molecular d'a asimetría de bel cristal y a racemización. A o prencipio d'a suya cursa, a suya investigación d'o acido tartarico resultó en a primera resolución d'o que agora se diz isomeros opticos. O suyo treballo ubrió o camín ent'a comprensión actual d'un prencipio fundamental en a estructura d'os compuestos organicos.

Estió director de l'Instituto Pasteur, establiu en 1887, dica a suya muerte, y o suyo cuerpo estió enronau debaixo de l'instituto. Encara que Pasteur fació experiments innovadors, a suya reputación s'asoció con cuantas contraversias. A reevaluación historica d'o suyo cuaderno reveló que practicó l'enganyo pa vencer a os suyos rivals.[4][5]

Referencias editar

  1. (es) https://www.biografiasyvidas.com/biografia/p/pasteur.htmBiografía Louis Pasteur].
  2. (en) Seckbach, Joseph (editor) (2004). Origins: Genesis, Evolution and Diversity of Life. Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers. p. 20. ISBN 978-1-4020-1813-8.
  3. (en) Ullmann, Agnes (August 2007). "Pasteur-Koch: Distinctive Ways of Thinking about Infectious Diseases". Microbe. 2 (8): 383–387.
  4. (en) Geison, Gerald L (1995). The Private Science of Louis Pasteur. Princeton, NJ: Princeton university press. ISBN 978-0-691-01552-1.
  5. (en) Anderson, C. (1993). "Pasteur Notebooks Reveal Deception". Science. 259 (5098): 1117.

Vinclos externos editar