Guerra Civil d'os Estaus Unius

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Guerra Civil d'os Estaus Unius
[[]]
Información cheneral
Calendata: 12 d'abril de 1861 – 9 d'abril de 1865
Puesto: Estaus Unius
Resultau: Victoria d'a Unión
En conflicto
Estaus Unius d'America	Estaus Confederaus d'America
Comandants
Abraham Lincoln Ulysses S. Grant William T. Sherman David Farragut George B. McClellan George Meade John Pope entre d'atros	Jefferson Davis Robert E. Lee P.G.T. Beauregard Stonewall Jackson Nathan B. Forrest Joseph E. Johnston
Soldaus
2.200.000 soldatos	1.064.000 soldatos
Baixas
110.000 muertes en combate, 360.000 muertes en total, 275.200 feritos	93.000 muertes en combate, 258.000 muertes en total, 137.000 feritos

A Guerra civil d'os Estaus Unius, Guerra civil americana, Guerra civil estausunidense u Guerra de Secesión (en idioma anglés American Civil War y localment en Estaus Unius The Civil War) estió un conflicto belico en forma d'una guerra civil que acayeció entre 1861 y 1865 entre 23 estaus d'o norte d'os Estaus Unius y os Estaus Confederaus d'America, una coalición d'11 estaus d'o sud que en declararoron a independencia y o dreito a la secesión d'a Unión.

L'acto inicial d'a guerra estió l'ataque confederau contra Fort Sumter, una fortificación militar de l'Exercito estausunidense en a costa de Carolina d'o Sud, o 12 d'abril de 1861, en a dita batalla de Fort Sumter. Mientres a guerra l'exercito d'a Unión, que yera mas numeroso, fació batallas de desgaste contra l'exercito d'a Confederación, que finalment provocó a suya derrota en a batalla d'Appomattox en a que o cheneral Lee se rindió a o cheneral Grant. Dende iste momento as atras tropas d'a Confederación fuoron rindiendo-se, o termín oficial d'a guerra ye o 9 d'abril de 1865, pero dica o 22 de mayo bi habió combates menors. En ista guerra morioron mas nortamericanos que en dengún atro conflicto armau; mas de 560.000 en total.

Filmografía

A Batalla de Gettysburg.

A Guerra Civil d'os Estaus Unius ye un tema recurrent en o cine, entre d'as muitas cintas d'ista tematica cal destacar:

• Andersonville (1996).
• An Occurrence at Owl Bridge (1962).
• The Battle of Gettysburg (1913).
• The Battle (1911).
• The Birth of a Nation (1915).
• The Blue and the Gray (1982 TV series).
• The Civil War (1990).
• Civil War Minutes: Confederate (2007).
• Civil War Minutes: Union (2001).
• Cold Mountain (2003).
• The Colt (2005).
• Dances with Wolves (1990).
• Dog Jack (2010).
• Drums in the Deep South (1951).
• Free State of Jones (2016).
• The General (1926).
• Gettysburg (1993).
• Glory (1989).
• Gods and Generals (2003).
• Gone with the Wind (1939).
• The Good The Bad and The Ugly (1967).
• The Horse Soldiers (1959).
• The Hunley (1999).
• The Last Confederate: The Story of Robert Adams (2007).
• Major Dundee (1965).
• North and South (miniserie de TV) Trilogy (1985, 1986, 1994).
• The Outlaw Josey Wales (1976).
• Pharaoh's Army (1995).
• Raintree County (1957).
• The Red Badge of Courage (1951).
• Ride with the Devil (1999).
• The Shadow Riders (1982).
• Shenandoah (1965).
• Sommersby (1993).
• Wicked Spring (2002).

Bibliografía

• Blair, Jayne E., The Essential Civil War: A Handbook to the Battles, Armies, Navies And Commanders (2006).
• Carter, Alice E. and Richard Jensen. The Civil War on the Web: A Guide to the Very Best Sites- 2nd ed. (2003).
• Current, Richard N., Encyclopedia of the Confederacy (1993) (4 Volume set; also 1 vol abridged version) (ISBN 978-0-13-275991-5).
• Faust, Patricia L., Historical Times Illustrated Encyclopedia of the Civil War (1986) (ISBN 978-0-06-181261-3).
• Resch, John P. et al., Americans at War: Society, Culture and the Homefront vol 2: 1816–1900 (2005).
• Savage, Kirk, Standing Soldiers, Kneeling Slaves: Race, War, and Monument in Nineteenth-Century America. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1997.
• Tulloch, Hugh. The Debate on the American Civil War Era (1999).
• Wagner, Margaret E. Gary W. Gallagher, and Paul Finkelman. The Library of Congress Civil War Desk Reference (2002).
• Woodworth, Steven E., American Civil War: A Handbook of Literature and Research (1996) (ISBN 978-0-313-29019-0), online edition.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre a Guerra Civil d'os Estaus Unius.
• (en) Imáchens d'a Guerra Civil Estausunidense en o Archivo Nacional d'os Estaus Unius.
• (en) Información d'a Guerra Civil d'os Estaus Unius.
• (en) Pachina web dedicata ta Guerra Civil d'os Estaus Unius.