Diferencia entre revisiones de «Escaques»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Willtron tresladó a pachina Aixedrez ta Escaques
Linia 11:
 
== Etimolochía ==
L'aragonés como atros idiomas europeus prenió o nombre d'iste chuego d'o persa ''[[xah]]'' ("rei"), por a frase ''xah mat'' ("o rei ye muerto"), estando un [[persismos en aragonés|persismo]]. Ye tamién iste o caso de l'occitán ''escac'', d'o [[idioma catalán|catalán]] ''els escacs'', o [[idioma francés|francés]] u o [[idioma rumán|rumán]], y a traviés d'o francés, l'[[Idioma anglés|angles]] ''chess''. O italián ''scacchi'' indica una procedencia [[occitanismos en italián|a traviés de l'occitán]].
 
En [[aragonés medieval]] ya se'n deciba '''escaques''' como se puet trobar por eixemplo en o texto de [[oldwikisource:Lo secuestro de Yolant de Torrellas|Lo secuestro de Yolant de Torrellas]]:
 
{{cita|''Et fizoli grant recolimiento et fiesta, et quando avio hacabado de cenar, thornosse ha jugar ha los '''esquaques''' con su sobrina, filla de la dita senyora''}}
Linia 22:
{{cita|Et aqueill se fezo clamar [[Al-Malik al-Mansur Hussam-ad-Din Lachin|mellechmanser]] el quoal jugaua vn dia alos (alos) '''escaques''' et su espada estaua cerca deill assi que el cauaillero que jugaua con eill corroçose contra eill et lo mato de su p(ro)pria espada }}
 
L'atra variant, más conoixida en l'actualidat en Aragón por o castellán, ''ahedrez'', viene d'o nombre orichinal d'o chuego en [[idioma sanscrito|sanscrito]] ''[[xaturanga]]'' ("de quatre miembros"), trasmeso [[persismos en castellán|a traviés d'o [[idioma persa|persa]] como ''[[xatranj]]'' y dimpués a traviés d'o [[idioma arabe|arabe]] como ''xitrench'', pa esdevenir ''xadrez'' en [[Idioma portugués|portugués]] y ''aixedrez'' en [[castellán medieval]].
 
A parola ''[[cheque]]'' se remonta a tamién a ''[[xah]]''. O francés ''échec'' a traviés d'as frases ''dar jaque'' por ''impedir'', ''controlar'' prenió o sentito de ''cedula de pago'' y dimpués pasó a l'anglés con este sentito a forma ''check'', que retornó a Francia como ''chèque'' y dimpués a totas as luengas modernas con o significato de documento bancario.