Diferencia entre revisiones de «Toponimia aragonesa»
Contenido eliminado Contenido añadido
En las gramaticas anglesas posan que los monts individuals se dicen sin d'articlo "Kilimanjaro is in Africa''. En aragonés por lo menos se desvién con beluns |
|||
Linia 4:
=== Toponimia vasco-aquitana ===
{{articlo principal|Toponimia vasca en Aragón}}
En l'[[Alto Aragón]], [[Alta Ribagorza]] leidana y [[Pallars]] bi ha muitos toponimos que troban significato por o [[Idioma vasco|vasco]] actual. Ye polemico si son antigos, relacionatos con a fase proto-vasca que ye representata en as inscripcions aquitanas u son relacionatos con una vasquización tardana posterior a [[Catón]] u a movimientos de población que se dioron en tiempos [[Baixo Imperio Román|baixo imperials]] u de l'[[alta Edat Meya]]. En tot caso os textos
Toponimos vasco-aquitans son por eixemplo os derivatos de ''Xabierre'', que vienen d'o basco ''Etxea Berri'', "casa nueva" y n'este caso tienen ya una evolución romance como a [[sistema vocalico d'o latín vulgar#Diftongación d'as vocals curtas Ě y Ŏ en aragonés|diftongación]] d'a ''-e-'' en ''-ie-'' tractata como una Ě curta latina.
Linia 16:
=== Toponimia sorotapticos u preceltas ===
Bi ha toponimos [[Luengas indoeuropeas|indoeuropeus]] que no s'explican por o [[luengas celtas|celta]] y que seguntes bells autors como [[Joan Coromines i Vigneaux|Coromines]] se remontan a una primera expansión indoeuropea quan a branca [[Luengas celtas|celta]] encara no s'heba individualizato de tot en o seno d'as luengas indoeuropeas. Enantes de Coromines bells autors prebaban d'explicar-lo por a suposata presencia d'atros pueblos indoeuropeus como os [[Ilirios]] u d'influencia indoeuropea como os [[Ligurs]]. Un toponimo preceltico posible puet estar o caso de ''Saganta''. ''[[Peracens]]'' no ye un toponimo preceltico con P- inicial como s'ha quiesto pensar porque se remonta a lo [[latín]] ''Petra'', como amuestran as variants
=== Toponimia celtas ===
Linia 57:
==== Abreviacions coincidents con formas catalanas y occitanas ====
Encara que bi haiga toponimos con as radices ''Can'', ''Castel'', ''Fon'' y ''Pui'' que sigan d'orichen occitán u catalán (''[[Canfrán]]'', ''[[Candanchú]]''), no siempre ye demostrable, y se conoixen en textos
==== Uso tradicional de l'articlo en toponimos ====
Bi ha toponimos referius a [[mont]]s que a l'egual que en [[idioma anglés|anglés]] se fan servir sin articlo, visible sobre tot dezaga de preposición: ''en Moncayo'', ''en Turbón'', ''en Cotiella''.
==== Desambigacions toponimicas ====
Línea 79 ⟶ 82:
==== Exotoponimos en catalán relativos a localidatz aragonesas ====
En catalán bi ha muitos exotoponimos relativos a ciudatz aragonesas, (''Saragossa'', ''Terol'', ''Osca'') en comparación a os pocos que bi n'ha relativos a ciudatz castellanas, (no bi ha actualment por lo menos un exotoponimo catalán pa ''Jaén'' u ''La Rioja'' y s'escriben con grafía orichinal castellana). Este ye por a [[simbiosi]] y vecindat de catalans y aragoneses en tiempos
En os textos
=== Toponimia occitana ===
Línea 114 ⟶ 117:
Clama l'arención a concentración de toponimos derivatos d'etnonimos [[pueblos berbers|berbers]] en dos zonas concretas: a cuenca d'o [[río Aguas]] y a cuenca baixa d'o [[río Matarranya]]:
En a cuenca d'o río Aguas trobamos [[Azuara]], [[Lagata]] y o despoblato de [[Nepza]] que seguntes interpretan autors como [[José Angel Sesma Muñoz]], [[Carlos Laliena Corbera]] y [[Juan F. Utrilla Utrilla]] corresponderían a nuclios de población d'os grupos tribals [[Zuwara]], [[Lawata]] y [[Nefzawa]]<ref>{{es}} [[José Angel Sesma Muñoz]], [[Carlos Laliena Corbera]] y [[Juan F. Utrilla Utrilla]]: ''Agricultura y regadío en Al-Andalus, síntesis y problemas. El ejemplo del río Aguasvivas'' actas d'o coloquio ''Historia y Medio Físico'', Almería, 9 y 10 de chunio de 1995 / coordinato por Lorenzo Cara Barrionuevo, Antonio Malpica Cuello, 1995, ISBN 84-89685-04-5 , pachinas. 67-84 [http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1226496]</ref> Estos autors fan notar que os Nefzawa s'establioron en diferents zonas d'[[Al Andalus]] dende o [[sieglo VIII]] como por eixemplo [[Teruel]] y [[Villel]] (os ''[[Banu Amira]]'' y os ''[[ Banu Gazlun]]'' yeran brancas d'os Nefzawa). Si os Nefzawa son bien documentaus en fuents
En a cuenca d'o río Matarranya u cerca de la suya boca en l'Ebro trobamos un foco encara mes claro: [[Mequinenza]], [[Favara (Zaragoza)|Favara]] y [[Maella]], que corresponden a las confederacions u grupos tribals ''[[Micnasa]]'', ''[[Hawwara]]'' y ''[[Maguila (grupo berber)|Maguila]]'', no guaire luent d'o toponimo ''[[Roques del Masmut]]'' de l'alto Matarranya, explicable dende o grupo tribal d'os [[Mezmutz]]. A relación d'o toponimo ''Maella'' con un etnonimo berber no ye tan evident como en os atros casos, (s'ha quiesto relacionar con o latín ''MACELLA'', "mercaus"), pero presenta atras evidencias a part d'a suya asociación con os atros toponimos d'a redolada: a existencia d'o toponimo "[[Maguilla]]" en [[Extremadura]] y una posible evolución fonetica parellana con o toponimo ''[[Fraella]]'' u ''Frayella'' a partir d'o latín ''FRAGELLA''.
Línea 126 ⟶ 129:
== Toponimia navarro-aragonesa en America ==
A emigración espanyola t'America trayó una antroponimia que dimpués quedó reflexata en a toponimia. A emigración espanyola excluiba a los aragoneses y catalans en tiempos d'a dominación espanyola, pero incluiba a los [[navarros]] y a chent d'a Corona de Castiella que teneban apellitos d'orichen aragonés. D'esta traza tenemos a presencia de l'apellito ''Zapata'' en Mexico. En o surueste de [[Cuba]] bi ha una peninsula dita ''[[Peninsula de Zapata]]'' que representa un caso de conservación d'a xorda intervocalica -T- propia d'a [[Fonetica
== Veyer tamién ==
|