Diferencia entre revisiones de «Bodiello gordo»
Contenido eliminado Contenido añadido
m EBRO tresladó a pachina Bodiello bolsudo ta Bodiello gordo: apelativo documentau en ansotán y en o Semontano, puestos prou luent |
Sin resumen de edición |
||
Linia 1:
{{Articlo 1000|-10}}
[[Imachen:Gray1223.png|thumb|250px|En azul o bodiello ancho.]]
O '''bodiello gordo''',<ref name="ReferenceD">{{es}} [[Chesús de Mostolay]]: ''El Aragonés en el Somontano de Barbastro''. Aneto Publicaciones. [[2007]]. ISBN 978-84-95349-42-2 En o diccionario de Mostolay figura como ''budillo gordo''</ref> '''bodiello bolsudo'''<ref name="ANDOLZ">{{an}}{{es}} [[Rafael Andolz Canela|ANDOLZ CANELA, Rafael]], ''Diccionario Aragonés, Aragonés-Castellano Castellano-Aragonés'' (5ª Ed.); Mira Editores. Zaragoza [[2004]]. ISBN 84-8465-160-6. O diccionario d'Andolz da como localidat pa ''bodillo bolsudo'' o [[Semontano de Balbastro|Semontano]] de Uesca.</ref>, '''estentino gordo'''<ref name="ansobenitez">{{es}} [[María Pilar Benítez]] ''L'Ansotano. Estudio del habla del Valle de Ansó''. Gobierno de Aragón, 2001, p 303, p 315</ref>, '''morcón'''<ref>{{es}} [[Fernando Romanos Hernando]]: ''Al límite. La pervivencia del aragonés en las comarcas del norte de Zaragoza''. Diputación de Zaragoza, 2003, p 216</ref> u '''bull'''<ref>{{es}} [[Ángel Ballarín Cornel]]: ''Diccionario del Benasqués''. Institución Fernando el Católico, Zaragoza, segunda edición 1978.</ref> ye a zaguera parti de l'[[aparato dichestivo]] en os [[vertebrato]]s. A suya función ye absorber l'augua d'os repuis alimentarios no dicheribles ta la suya posterior expulsión d'o cuerpo. Ye formato por o [[ciego (anatomía)|ciego]] y o [[cólon]] y o recto ([[estentín culer]]<ref name=BADIABIEL>{{es}} [[Antonio Badía Margarit]]: ''El habla del valle de Bielsa''. [[Instituto de Estudios Pirenaicos]], 1950 p 272</ref> u [[bodiello cular]]). Prencipia en a [[rechión iliaca]] d'a [[pelvis]], a l'altaria u chusto por debaixo d'a [[cintura]], a on que s'une con a parti inferior d'o [[bodiello chicot]]. Dende aquí, contina dica l'[[abdomen]], trescruza transversalment a [[cavidat abdominal]] y, de contino, s'endreza enta abaixo dica plegar a lo suyo punto final, l'[[ano]]. Con una largaria d'alto u baixo d'un metro y meyo, representa una cinquena parti d'a lonchitut total d'o [[estentino]].
Dende o [[bodiello chicot]], os poquetz nutrients que no han estato dicheritos previament, y parti de l'augua, pasan a lo bodiello
A diferencia más important con o bodiello chicot ye que ye más amplo y que presenta una napa muscular lonchitudinal que se reduce a tres estructuras en forma de correya, de bells 5 milimetros d'amplaria, conoixitas como ''taeniae coli'', que prencipian en a base de l'[[apéndiz]] y s'estendillan dende o ciego dica lo recto. A suya paret s'alinia con o [[epitelio]] columnar simple y, en cuentas de tener as vellosidatz d'o bodiello chicot, o bodiello
L'[[apéndiz vermiforme|apéndiz]], que ye unito a la superficie posteromedial d'o bodiello
== Denominacions ==
En [[aragonés occidental]] no se fa servir guaire a parola ''bodiello'' por o menos actualment y fan servir variants d'a parola ''estentino''. En as zonas d'a metat oriental de l'Alto Aragón a on se conserva a parola ''bodiello'' a chent considera que ye una parola d'un rechistro mes baixo que ''estentino'', y fan servir ''estentín''<ref name=BADIABIEL/> u ''estentino'' quan quieren fer puyar o libel d'o suyo rechistro. Con a variants ''bodillo'' de ''bodiello'' trobamos l'adchectivo ''bolsudo'' en o [[aragonés d'o Semontano de Balbastro|Semontano]]. Con a forma ''estentino'' trobamos l'adchectivo ''gordo'' en [[aragonés ansotano|ansotán]], coincident con ''budillo gordo'' en o [[aragonés d'o Semontano de Balbastro|Semontano de Balbastro]]<ref name="ReferenceD"/>. En o Semontano tamién s'ha documentau a denominación de ''budillo ancho'' (con [[castellanización|castellanización fonetica]]), en oposición a lo ''[[bodiello chicot|budillo estrecho]]'', tamién con castellanización fonetica.<ref name="ReferenceD"/>
Qualques estudeos lexicos
[[Fernando Romanos]] reculle a parola ''morcón'' con o significau de bodiello
A forma ''bull'' ye propia de l'[[aragonés benasqués|benasqués]].
Linia 20:
== Referencias ==
{{listaref}}
== Veyer tamién ==
*[[Bodiello]]
*[[Bodiello chicot]]
*[[Bodiello cular]]
*[[Apéndiz]]
[[Categoría:Aparato dichestivo]]
|