Crosta continental

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A crosta continental ye a crosta terrestre que ha en os continents y as suyas marguins, presentando-se discontinament en a superficie terrestre entre grans arias de crosta oceanica, actualment a mes grant part d'a crosta continental ye en o hemisferio norte, en o Paleozoico estió a lo revés.

Presenta un grosor de 25 a 70 km, menor que a crosta oceanica, una densidat menor y una estructura complexa, con tres livels.

Livels editar

O estudio de diferents zonas d'a crosta continental profunda, que se puet veyer cuan os procesos cheolochicos la han exposada a la superficie, ha permeso de construir modelos realistas con tres livels en cuenta de modelos antigos con dos nivels despartius por a presunta discontinuidat de Konrad.

O livel inferior ye de rocas entre acidas y basicas, que pueden estar ultrametamorficas (granulitas), plutonicas (anortositas, gabros), u sedimentarias con grau de metorfismo (losetas y calsineras).[1]

O livel intermeyo ye de rocas estre acidas y intermeyas, con rocas muito metamorfizadas (gneises y migmatitas) y plutonicas (rocas graniticas).[1]

O superior presenta rocas sedimentarias aflorando en cuasi tota a superficie, y arias con rocas volcanicas y intrusions graniticas. Puet haber-ie metamorfismo pero no necesariament.

A discontinuidat de Konrad no s'observara que en os puestos on o livel inferior siga de rocas basicas y o livel intermeyo de rocas acidas, manifestando-se por un augmento d'a velocidat d'as ondas sismicas en fondura. S'observa una zonación en o gradient metamorfico.

A discontinuidat de Mohorovičić que desepara a crosta d'o manto no ye un plano ideyal, ye una zona de transición de bels kilometros de grosor.

Dominios editar

As tierras emerchidas representan o 29% d'a superficie d'a Tierra, pero contando a plataforma continental, que representa o 6 % d'a superficie, o 35 % d'a superficie cubierta corresponde a crosta continental.

Os dominios d'a crosta continental son:

  • Plataforma continental: ye a part d'o continent que queda cubierta por l'augua oceanica, se veye en os mapas como una porción contigua a lo contorno d'os continents y una prolongación d'a superficie d'as tierras emerchidas. Actualment ye sumerchida, pero en unas cuantas etapas d'a historia d'a terra, yera parcialment emerchida; esto ha esdeveniu en as grans regresions como cuan as glaciacions. Presenta una pendient feble enta l'oceano y a fondura no gosa pasar d'os 200 m. Ye una zona important dende o punto de vista economico, con chacimientos d'hidrocarburos y caladers de pesca. En as colisions continentals ye destruita y a suya cubierta sedimentaria se plega y fa part d'os orochens.
  • Plataformas interiors: presentan una capa sedimentaria sin inclinación u con inclinación moderata. A depresión d'Ebro en ye un eixemplo.
  • Cratons: zonas lisas topograficament, sin capa sedimentaria y con rocas plutonicas y metamorficas en superficie. Son zonas muito estables dende un punto de vista tectonico y gosan ocupar as parz centrals d'os continents.
  • Orochenos u cordeleras: zonas elevadas d'os continents formadas por materials recients. Son arias muito inestables dende o punto de vista cheolochico. Se situan cerca de marguins continentals d'o pasau u actuals y pueden tener estructuras cheolochicas simetricas (orochenos de colisión) u asimetricas (orochenos de marguin continental).

Orichen editar

En os continents as rocas mes antigas se situan en un nuclio u nuclios centrals (cratons), y por o que pareixe os continents se forman en as marguins, por o que huei pareixe se forman por adhibir-sen materials continament en as marguins, verticalment (magmatismo), como horizontalment (litosferoclastos).

Referencias editar

  1. 1,0 1,1 (es) Francisco Anguita Virella Origen e historia de la Tierra. Editorial Rueda, 1988, pp 13-15

Bibliografía editar