Censo d'a Matricla Catastral

(Reendrezau dende Censo d'Espanya de 1842)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O censo d'Espanya de 1842, conoixito tamién como censo d'a Matricla Catastral, fue un censo de población feito en tot Espanya y publicato en 1842. Ye o primer censo feito en o Estau a on que a población, a industria y a riqueza amaneixen asignadas en función d'o municipio, y no pas simplament por districtos, correchimientos u atras divisions territorials mayors, como en heba estato es anteriors.

Mapa d'a división d'Espanya en provincias, de 1833, sobre a cual s'elaboró o censo de 1842.

A importancia estatistica d'o censo d'a Matricla Catastral dimana de la imáchen sobre a distribución territorial d'a población, a un livel muito mas concreto que en censos anteriors, que prochecta. Ademés, iste censo ye o primer a on que s'emplega os limites d'a que a par d'alavez yera la recient división territorial de 1833. Por contra, se'n gosa criticar a falta de fiabilidat d'as informacions que alporta, en haber-se feito con una metodolochía no guaire sistematizada y o calculo d'a población por o metodo d'as imputacions.[1] Por tot isto, no se considera encara o primer censo moderno de tot, sino que caldría esperar dica o de censo de 1857 ta tener-ne uno con metodos acceptatos en l'actualidat.[1]

O censo de 1842 fue un d'es documentos primordials con os que treballó Pascual Madoz en a elaboración d'o suyo Diccionario Geográfico Histórico de España.[2] O cheografo navarro fue lo primero en criticar publicament as diferencias entre a riqueza real d'os municipios que documentaba y a que istes heban feito constar en a Matricla Catastral.[3]

Metodo editar

O censo de 1842 se fizo por o simple metodo de ninviar-le a toz os achuntamientos d'Espanya un formulario (que se deciba Matricla Catastral) en o cual se teneba que consignar un numer limitato de datos, como a población, as industrias disponibles, a riqueza y as expleitacions d'o municipio, etc. Y se teneba que retornar ta'l Gubierno. A finalidat yera de disenyar una politica fiscal pa lo país que s'achustás mas a los datos que se'n obtenese.

Evidentement, y tal como se queixaría Madoz bels anyos dimpuesas,[3] a mayoría d'achuntamientos fizo mientes y facilitó datos deliberadament rebaixatos, especialment en tot lo que toca a la economía y a riqueza disponible que teneban os suyos municipios.

Se veiga tamién editar

Referencias editar

  1. 1,0 1,1 (es) GOERLICH GISBERT, Francisco & MAS IVARS, Matilde. Los motores de la aglomeración en España. Fundación BBVA. Madrit, 2008.
  2. (es) Variaciones de los Municipios de España desde 1842, consultato l'1 d'abril de 2016.
  3. 3,0 3,1 (es) NADAL, Francesc & URTEAGA, Luis; Cartografía y Estado: Los mapas topográficos nacionales y la Estadística territorial en el siglo XIX, consultato l'1 d'abril de 2016.