Vals d'A Gaita

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O vals d'A Gaita (u vals de La Gaita en as variants dialectals que usan l'articlo completo) ye una melodía y danza popular d'a comarca de Sobrarbe, en o Pireneu de Uesca, que se conoix per muitos puestos d'a comarca como danza secular sin garra vinclo con festividaz relichiosas, pero que seguntes que cualques estudios podría tener a suya orichen en o Chinchecle, que sí que ye una baile relichiosa, perque comparte con ixe la estructura d'o suyo segundo tema. Anque s'el conoix como "vals", no ye garra danza d'este tipo pos en os valses a estrutura tematica i ye ternaria, estando binaria en o vals d'A Gaita.

A denominación de vals d'A Gaita demana de l'emplego d'este instrumento que se feba enantes, muit popular anque en l'actualidat se seiga dito de fumo baixo, pos yera prencipal d'antes no s'escomenzás o baile de prebar l'afinación d'a gaita de boto que se perdeba con gran facilidat. En ixa tentona, que en deciban "entrada", os gaiters gosaban fer exhibición d'a suya traza, prolargando cualques porcions d'o tema con bella demostración de virtuosismo, estando per a estructura simple d'esta melodía una d'as millors ta fer-lo-ie. Os danzants alavez aguardaban que os musicos rematasen con a "entrada" ta marcar-se l'inte d'emprencipiar a baile. Este ritual, en altros tiempos muit enradigato, gosaba marcar d'una forma tan prencipal ixa organización d'a danza que le gosa dar nombre a esta baile per estar d'as favoritas ta fer-lo. O costumbre de fer una "entrada" d'antes no comience lo baile encara tiene valura y muitos grupos folcloricos que interpretan danzas tradicionals la practican ta fer convenencia con os danzants en o momento d'escomenzar o baile, y que éstes s'apresten ta bailar.

Se veiga tamién

• Chinchecle.
• Tin-Tan.
• O Cascabillo.
• Gaita de boto.

Referencias

• Datos: Q20619442