Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Ista pachina ha menester d'una revisión por un corrector ta amillorar a suya ortografía, a suya gramatica u o suyo vocabulario.
Paul Dukas
Paul Dukas
Paul Dukas
Información personal
Nombre Paul Abraham Dukas
Embotada
Naixió 1 d'octubre de 1865
Murió 17 de mayo de 1935
Información musical
Orichen Bandera de Francia París (Francia)
Estilo Impresionista
Ocupancia Compositor
Instrumentos Piano
Tiempo
Discograficas
Relacionau con Joaquín Rodrigo-Claude Debussy
Pachina web

Paul Abraham Dukas (París, 1 d'octubre, 1865 - ibídem, 17 de mayo de 1935), estió un compositor francés d'a escuela impresionista. Una d'as suyas obras mas importants ye "Lo Aprendiz de Bruixón".

Se matriculó en o Conservatorio estando muito choven y tenió como profesors a Théodore Dubois y Georges Mathias en harmonía y piano. Antes d'asistir con o suyo amigo Debussy a clase de composición de Ernest Guiraud (de 1885 a 1888). Dukas ya habia escrito dos oberturas orquestals, O rei Lear (1883) y a dedicada a Goetz von Berlichingen (1884), obras que han remaniu ineditas, pero que ya aclariban o comienzo cultural d'o choven músico, orientau feba as trobadas con a gran literatura de Shakespeare y Goethe.

Esta dependencia continaría con a cantata escenica Velleda (que en 1888 le valió lo segundo <<Grand Prix de Rome>>, inspirada en <<Les Martyrs>> de Chateaubriand y con a obertura Polyeucte (1891), inspirada en una trachedia de Corneille, que le aseguro o primer éxito publico en estar executada en os <<Concerts Lamoureux>>. En cambio, no tenió amplia acullida en 1895 a reelaboración, realizada de conchunta con Saint-Saëns d'a opera inacabada Frédégonde, d'o suyo mayestro Giraud, como tampoco a suya primera composición d'amplio alcance c, a Simfonia en do mayor, cuan estió executada o 3 de chinero de 1897 en os conciertos d'a Opera por Paul Vidal (1863-1931) (nomás cinco anyos mas tarde, o critico Pierre Lalo elogiaria a obra por a solidez d'estructura y por a suya gran anergia interior). Manimenos, aconsigue o suyo esquite o 18 de mayo, cuan endrezó trunfalment en a Société Nationale a suya scherzo sinfonico L'aprendiz de bruixón (inspirau en una belada de Goethe), obra brillant que le sirvió pa estar considerau como o baluarte d'a choven mosica francesa, asegurandole tamién fama mundial. En 1901 amaneixió unatra d'as suyas obras mayestras, a gran Sonata en o mío bemol menor pa piano, i dedicada a lo suyo amigo Saint-Saëns, que provocó l'entusiasmo de Debussy sobre tot por a suya lochica constructiva, a mesma que se troba en Variations, Interlude et Final sur un theme de Rameau (1903), sin duda una d'as piedras angulars d'a literatura francesa pa piano.

Entremistanto, Dukas, dotau d'una amplia cultura, heba principiau tamién una intensa actividat de critico mundial, colaborando con ensayos y articlos en cualques periodicos y revistas parisinas: en prencipio lo fazió en a <<Revue Hebdomadaire>> (1892-1901) y dimpués en a <<Gazette des Beaux-Arts>> (1894-1902) y en a suya suplemento <<Chronique des Arts et d'a Curiosité>> (1894-1905): entre 1923 y 1932 colaboró en a <<Revue Musicale>>. <<Le Figaro>> y o <<Courier Musical>>, con escritos que dimpués se replegoron, dimpués d'a suya muerte, en o libro Ecrits sur a musique, publicau en París en 1948. Tienen particular interès os suyos articulos sobre Bach, Gluck, Haydn, Mozart, Beethoven i sobre os romanticos mas representativos, des de Schubert (d'o cual lamentaba o poco conoixencia que se tenia en Francia), Berlioz y Wagner dica Strauss, entendiu como nuevo chenio d'a orquestación.

Pero tamién emparó a moderna mosica francesa, de Debussy en adebán. Como compositor, endrezó a suya atención tamién enta lo teatro. Admirador entusiasta d'a obra de Wagner y Debussy, preferia manimenos una <<creación espontania, libre>>, basada en <<un drama que sía un drama y una mosica que sía una mosica>>. Dimpués d'a experiencia chuvenil d'a tragedia Hon et Rimenhild, que en 1892 heba interrumpiu dimpués d'o primer acto, en 1899 eba dixau una leyenda india, L'arbre de science, pa concentrar-se en Ariane et Barbíe-Bleu, sobre texto de Maurice Maeterlinck. Iste conto, pleno de <<moralite a la façon des contes de Perrault>>, intresó decamín a lo músico por o suyo amagau simbolismo de luz y de verdat, an o personache femenín encarna a lo espiritu liberador en luita contra as tenebras exteriors, contra o servilismo y a mediocridad: