Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

O Big Bang (de l'anglés "gran esclatito") ye o nombre con que se conoixe a lo esclatito chigant que, seguntes bels cientificos, creyó lo nuestro universo.[1] Si se calcula a que velocidat s'enampla l'universo y cuanto tiempo le ha calito ta plegar a la suya grandaria actual, podemos veyer que o Big Bang se produció fa uns 13.700 millons d'anyos.

D'alcuerdo con a teoría d'o Big Bang, l'universo fue orichinato por una singularidat d'infinita densidat. O espacio s'ha ito enamplando mientres d'os anyos y os obchectos s'han ito situando cada vegata mas luent os uns d'os atros.

cuantos cientificos, con os suyos estudios, han ito construyindo lo camín que leba ta la chenesi d'o modelo d'o Big Bang.

Os treballos d'Alexander Friedman (1922) y de Georges Lemaître (1927) emplegaban a Teoría d'a Relatividat d'Albert Einstein ta contrimostrar que l'universo yera en movimiento contino.

Poco tiempo dimpués, en l'anyo 1929, l'astronomo nortamericano Edwin Powell Hubble (1889-1953) descubrió galaxias mas allá d'a Carrera de San Chaime que s'aleixaban de nusatros, como si l'universo se dilatase de contino. En l'anyo 1948, o fisico ruso nacionalizato nortamericano, George Gamow (1904-1968), planteya que l'universo se creyó en un esclatito chigant.

Curiosament, estió un d'os detractors d'ista teoría, l'astrofisico anglés Fred Hoyle qui, en 1950 y t'arreguir-se-ne, caricaturizó ista explicación con a exprisión big bang ("Gran Esclatito" u "Gran Boom" a lo inicio de l'universo), con la que agora se conoixe.

Referencias

editar
  1. (en) Joseph A. Angelo Jr. Encyclopedia of Space and Astronomy, Facts on File, 2006, ISBN 978-0-8160-5330-8, p.83

Articlos relacionatos

editar