Microprocesador

(Reendrezau dende Microprozesador)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Un microprocesador ye un circuito integrato que contién bels u toz os elementos necesarios ta formar una (u mas) "unidat central de procesamiento" UCP, mas a sobén conoixita como CPU (por as suyas siglas en anglés: Central Processing Unit). En l'actualidat iste component electronico ye composato por millons de transistors, integratos en una mesma placa de silicio.

Un d'os actuals microprocesadors de 64 bits y doble nuclio, un AMD Athlon 64 X2 3600.

Cal distinguir entre o concepto de procesador, que ye un dispositivo de hardware, y a CPU, que ye un concepto lochico. Una CPU puet estar formata por un u cuantos microprocesadors, y un microprocesador puet fer parti d'una u cuantas CPU.

Mientres muito tiempo os microprocesadors yeran construitos con un orden d'integración de bels poquez centenars de transistors. A integración d'una CPU entera en un unico circuito VLSI consiguió reducir muito o coste d'o procesamiento. O contino augmento d'a capacidat de proceso d'os microprocesadors ha ito fendo posible l'aparición de nuevas formas d'ordinadors, con un u mas microprocesadors como elemento de proceso dende os chicoz sistemas empotratos y os ordinadors de pocha dica os mainframes y os supercomputadors.

Dende prencipios d'a decada de 1970 l'augmento d'a capacidat de proceso d'os microprocesadors ha seguito a Lai de Moore, que deciba que a capacidat d'integración d'os microprocesadors, o numero equivalent de transistors, se duplicaría cada 18 meses. A finals d'a decada de 1990 prencipioron a apareixer factors limitadors como a capacidat de disipación d'a calor producita u a rotura d'o paralelismo entre a capacidat d'integración y a capacidat de proceso.