Maquina d'Antiquitera
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A maquina d'Antiquitera ye un antigo computador mecanico disenyato ta calcular posicions astronomicas. Fue quitato d'un naufrachio amán d'a isla d'Antiquitera (situata en o sud d'o Peloponeso y nord-este de Creta) en as anyadas 1900-1901 pero a suya complexidat y significación no fuoron entenditos dica cuantas decadas dimpués. Actualment se crei que fue construyito enta part d'o 150-100 aC.
O grau de sofisticación no ye comparable a garra cosa escaicita antis d'os relochers suizos d'o medievo tardano. Obchectos de parella complexidat y manya no apareixioron dica o sieglo XIV, cuan se prencipioron a veyer per primera vegata en Europa mecanismos astronomicos de reloch.
Iste mecanismo ye exposato en a Colección de Bronces d'o Museu Arqueolochico Nacional d'Atenas, acompanyato d'una reconstrucción feita y data a o museu por Derek de Solla Price. Atras reconstruccions son exposatas en o Museu Americano de Computadors (Boceman, Montana), o Museu d'os Ninos de Manhattan (Nueva York), y en Kassel, Alemanya.
Oríchens editar
O mecanismo ye a mas viella conoixita calculadora cientifica d'o mundo. Contién muitos mecanismos y a vegadas ye estato clamato o primer computador analochico que bi ha. Manimenos, a suya perfecta manufactura suchiere que podría haber tenito un numero de predecesors mientres o periodo helenistico, que encara no s'han trobato.
Pareix haber estato construyito sobre teorías de matematicas y astronomía desembolicatas por os astronomos griegos y se crei que fue feito arredol d'o 150-100 aC. Una hipotesi diz que o mecanismo fue construito en l'Academia fundata por l'antigo filosofo Stoico Poseidonio en a isla griega de Rodas, a cual yera por ixas envueltas un puesto important de astronomía y d'incheniería mecanica y que talment, estió l'astronomo Hiparco qui lo disenyó ya que contién un mecanismo lunar que fació servir a teoría suya sobre os movimientos lunars.
Especulacions sobre as suyas funcions editar
Derek de Solla Price suchirió que podría haber estato exposato a o publico griego, posiblement en un museu u bella Cambra Publica en Rodas. A isla fue conoixita por as exposicions de maquinas mecanicas, particularment, automatas, que pareix que yeran una especialidat d'os rodans.
As prencipals razons en contra de que iste obchecto podese haber estato exposato a o publico son que:
- O mecanismo ye pro chiquet, isto pareix indicar que o suyo creyador miraba a suya compactura y que per tanto, a grandaria d'as suyas caras no permiten una exposición a o publico adecuata. Una simpla comparanza con a Torre d'os Vientos en Atenas mos ofreix una pista de que l'obchectivo d'a maquina d'Antiquitera estió a movilidat d'o mecanismo y no pas estar exposato de contino en o mesmo puesto, ya siga iste templo u bel museu.
- O mecanismo teneba puertas de plata achuntatas a él, que conteneban a o menos, 2.000 letras, composando o que os miembros d'o prochecto d'investigación sobre o mecanismo d'Antiquitera (Antikythera mechanism research project) recentan a ormino como o manual d'instruccions d'o mecanismo. O pincho achuste d'iste manual a o mecanismo fa posible a facilidat en o transporte y un emplego personal.
- A existencia d'iste "manual d'instruccions" indica que que iste mecanismo fue construyito per un experto cientifico y mecanico ta estar emplegato per un inexperto viachero (o texto mos ofreix ampla información sobre lugars bien conoixitos de l'aria mediterrania).
Con tot, bi'n ha tamién razons ta dandaliar d'o suyo emplego en a navegación porque:
- Bels datos, como por eixemplo as prediccions d'eclipses que apareixen en l'obchecto, no s'amenistan ta iste emplego en a mar.
- L'ambient tan duro que bi ha en a mar, enrobinaría luego os ruellos de que ye composato o mecanismo d'Antiquitera fendo-los inutils ta a navegación.