Luengas atapascas
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
As luengas atapascas (tamién ditas atabascas) son un grupo espardito de luengas na-dene charratas per pueblos nativos nordamericanos distanment relacionatos, conoixitos como atapascos u indios atapascos, que habitan a l'Ueste d'America d'o Norte estallatos en dos grans grupos, un a lo Norte y l'altro a lo Sud. En o numero de luengas y de charradors, l'atapasca ye a familia mas gran d'America d'o Norte dimpués de l'uto-azteca. En o respective a territorio, solo que as luengas algonquinas abracan un aria mas extensa.
As 24 luengas atapascas septentrionals se charran per as tierras interiors d'Alaska y d'o Nordueste de Canadá (Yukón, Territorios d'o Nordueste, Columbia Britanica, Alberta, Saskatchewan y Manitoba). En os Territorios d'o Nordueste, cuatre luengas atapascas son oficials: o chipewyano, o dogrib (u tli cho), o gwichin e o eslebi (u slavey).
As 7 luengas atapascas d'o litoral Pacifico se charran a lo Sud d'Oregón y a lo Norte de California.
As 6 luengas atapascas meridionals, alpartatas d'as septentrionals y as d'o litoral, se charran en una ampla francha d'o Sudueste d' Estaus Unius y d'a parti nordoccidental de Mexico. Ye o grupo d'as luengas apache y navaho.
S'acostumbra a clasificar a luenga eyak y as atapascas en un mesmo grupo lingüistico clamato atapasco-eyak u atapascano-eyak. Chunto con a luenga tlingit, que se suposa relacionata con iste grupo, forman a familia de luengas na-dene.
O vocable atapasco (u atabasco) procede d'a versión anglesa d'o nombre cree ta o Laco Atabasca.
Clasificación
editar- A. Alaskano central – Yukón
- B. Alaskano meridional
- C. De a Columbia Britanica central
- D. Kwalhioqua-Tlatskanai
- E. De o Nordueste de Canadá
- F. Sarci
- G. Tsetsaut
II. Atapasco d'o litoral Pacifico
- A. Californiano
- B. D'Oregón
III. Atapasco meridional (u Apache)
- A. Apache d'as planatas
- B. Apache occidental
- C. Apache oriental
S'acostumbra a trestallar a familia de luengas atapascas en tres grans grupos: septentrionals, d'o litoral Pacifico y meridionals. Manimenos, no ye claro que as luengas d'o litoral y as septentrionals formen en realidat agrupacions completament validas. O estallo setentrional ye o mas problematico. O modelo d'árbol familiar ta la clasificación chenetica d'istas luengas podría estar inapropiato. O lingüista Michael Krauss se refirió a o conchunto de luengas atapascas como cohesive complex (complexo codesivo). Con tot, as luengas d'o estallo meridional fan un grupet muito mas homochenio y valido dende o punto de vista d'ista clasificación.
Datos: Q27475
Multimedia: Category:Athabascan languages / Q27475
