Diferencia entre revisiones de «Alto Karabakh»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m →‎Historia: AraBot, 100% aragonés, replaced: Istoria → Historia
Linia 50:
 
== Historia ==
Dimpués de l'armenizaziónarmenización d'os [[albans caucasicoscaucasians]] (debantpasatos d'os [[Udis]]), l'Alto Karabakh estió una zona de poblaziónpoblación [[armenios|armenia]]. Entre os sieglos XVI ey XVIII yera un bastión d'a cultura armenia ey una d'as pocas zonas abitatatashabitatatas por [[armenios]] que no yeran en o [[Imperio Otomán]]. Una dinastía armenia local, os Melik, resistiba cuentracontra a espansiónexpansión otomana entre 1720 ey 1730 en o contexto d'as guerras entre [[Persia]] ey o Imperio Otomán.
 
A prenzipiosprincipios d'o sieglo XIX os rusos conquirioron ala lo [[Imperio Persa]] os territorios a lo norte de l'[[río Araxes|Araxes]], con l'aduya d’osd'os armenios locals. En [[1828]] se firmó o [[tractato de Turlmenchai]] entre os imperioso ruso[[Imperio Ruso]] y persao e[[Imperio Persa]] y permitió a 50.000 [[armenios de Persia]] que s'establisen en a rechión de [[Ereván]], [[Nakhicheván]] ey Karabakh.
 
En chunio de 1918 os otomans ocuporon [[Azerbaichán]] y en agosto planteyoron a custiónqüestión de Karabakh. Una asambleya local, con mayoría armenia refusó a unión con Azerbaichán, pero abióhabió de zederceder. Os otomans con l'[[armistizioarmisticio de Mudros]] d'o [[30 d'octubre]] de [[1918]] abioronhabioron de retirar-sen a las suyas mugas de 1914, mientres as fuerzas britanicas prenebaspreneban posizionsposicions en [[Transcaucasia]].
 
Dimpués de desapareixer o periglo otomán plegó l'inte que os armenios s'enfrentasen con os suyos bizinsvicins [[azerís]]. Os britanicos fazioronfacioron de meyadors y establioron a prenzipiosprincipios de [[1919]] que [[Nakhicheban]] quedase en [[Armenia]] ey Karabakh en [[Azerbaichán]].
 
Nagorno Karabakh no feguraba en o [[tractato ruso-turco de Kars]] d'o [[13 d'octubre]] de [[1921]], tractato que repartiba l'Armenia independient entre Turquía y a URSS, dimpués d'una embasióninvasión conchunta, pero poco dimpués fue atribuito a Azerbaichán ey se creyó a rechión autónoma d'Alto KarabajKarabakh o [[7 de chulio]] de [[1923]].
 
En ixos primers añosanyos d'independenzia ey de descomposizióndescomposición d'a URSS ihi abióhabió tropas sobieticassovieticas que colaboraban en a muga d'Armenia ey [[Azerbaichán]] en a deportazióndeportación d'[[armenios]], mientres os armenios de Karabakh yeran en rebelión ubierta y encomenzoron a benzervencer a los chenozidaschenocidas azerís a serbizióservició d'a republica d'[[Azerbaichán]], ey dimpués a forachitar a los azerís de l'Alto Karabakh, (ey a los [[meskheta]]s asentatos por os azerís). Os armenios de Karabakh ey os armenios d'Azerbaichán refuchiatos en KarabajKarabakh consiguioron controlar o 10 % d'Azerbaichán, ey creyar un corredor con Armenia en una zona abitatahabitata por [[kurdos]]. Plegoron a controlar dica a ribera ezquierda de l'[[Araxes]], en a muga con [[Irán]], dica que o exerzitoexercito iraní interbinióintervinió creyando una zona de seguridat de 10 km.
 
== Bibliografía ==