Diferencia entre revisiones de «Ilirios»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 1:
[[Imachen:HallstattIllyrianCeltic.jpg|300px|thumb|Guerrers ilirios d'o sieglo V A.C.]]
Os '''ilirios''' u '''iliricos''' son un conchunto de pueblos [[pueblos indoeuropeus|indoeuropeus]] poco conoixitos que en o primer milenio enantes de Cristo habitoron a part occidental d'os [[Balcans]] ([[Iliria]]), a part suroccidental d'a [[Cuenca Panonica]] y as costas hadrianas d'Italia. As luengas [[luengas iliricas|iliricas]] son poco conoixitas. Quan a [[Primera Edat de Fierro]] desembolicoron una cultura de [[Cultura de Hallstätt|Hallstätt]] (Hallstät C). Fuoron sozmesos por os [[romans]] ya en tiempos d'a [[Republica Romana]] y se romanizoron. Os romansilirios creyoronromanizatos a provincia d'[[Illyricum]]. Osu ilirio-romans tenioron importancias'eslavizoron en o [[Exercito Román]]. Quan o [[Imperio Román dl'Orient]] u o [[ImperioAlta Bizantín]]Edat perdió o control d'os territorios d'[[IlliriaMeya]] os ilirio-romans s'eslavizoron, de fueras d'os debantpasatos d'os [[dalmatas]] meyevals que fuoron asimilatos por os [[italians]] y [[crovates]] més tarde.
 
== Historia ==
Os territorio ocupato por os ilirios iría dende o Danubio a lo [[golfo d'Ambracia]] y dende a [[Mar Hadriana]] a los Monts Xar. Pueblos iliricos yeran os [[dalmatas (pueblo prerromán)|dalmatas]], os ardieus, os [[dardans]], os albans, os taulantios, os molosos y os tesprotos. D'alcuerco con atros autors bells pueblos d'a Peninsula Italica yeran tamién iliricos como os daunos, os mesapios y os venetos, o qualo ye polemico.
 
A organización social d'os ilirios yera a lo principio tribal con un chefe esleito y un consello de viellos. Manimenos os ilirios tamién constituyoron federacions tribals (como una federación de tribus con centro en [[Delminium]]) y reinos de poca duración.
 
A meyatos d'o sieglo III A.C amaneixió un reino ilirico con capital en [[Escodra]]. En l'anyo [[167 A.C]], quan a [[Tercera Guerra Macedonica]] os romans ocuporon ixe reino, en l'anyo [[156 A.C]] Delminium y o resto d'o país entre os anyos [[119 A.C]] y l'anyo [[33 A.C]]. Os romans creyoron a provincia d'[[Illyricum]]. Os ilirio-romans tenioron importancia en o [[Exercito Román]]. Quan o [[Imperio Román]] perdió o control d'os territorios d'[[Illiria]] os ilirio-romans s'eslavizoron, de fueras d'os debantpasatos d'os [[dalmatas]] meyevals que fuoron asimilatos por os [[italians]] y [[crovates]] més tarde.
 
== Mencions en fuents aragonesas ==
Bi ha pocos textos meyevals que mencionen a los pueblos iliricos. Uno d'ellos ye a traducción aragonesa de "[[Breviarum ab urbe condita]]":
{{cita|vino en poder de [[paulo emilio consul]] el qual le fizo honor no asi como aue(n)cido car quisiese cay[er] a los suyos piedes no lo consentio antes lo fizo asentar cerca el et aquestas leys fueron dadas por los Romanos alos [[macedons|macedonios]] et a los '''iliricos''' que fuesen francos et que pagasen la meytat del tributo que dauan alos Reyes por tal que peresciese quel pueblo Romano mas batalla ua por egualdat equitat que por auaricia asi que en conuent de Jnfinidos pueblos}}
 
Atra ye en "[[Historia contra los Paganos]]":
{{cita|Como todas las gentes vinieron a cesar dema(n)da(n)do le paz. Rubrica. Los [[Noricios]] / los '''ylirios''' / los [[Pannonios]] / los dalmatas los [[Mesios|Messios]] los [[Tracios|Trachas]] los [[Dacos|Dacios]] / los [[Sarmatas]] et muyt muchos et gra(n)des pueblos de Germania por diu(er)sos duq(ue)s fuero(n) uencidos / o rep(re)midos / o encara por empachamie(n)to et forçamie(n)to de muyt grandes Rios esto es de [[río Rin|Renno]] et de [[Danubio]] fuero(n) encerrados et appartados.}}
 
[[Categoría:Pueblos ilirios]]