Diferencia entre revisiones de «Osetas»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 34:
 
== Historia ==
Cuan os [[huns]] invadioron a los [[alans]] una parte d'ellos s'adibió a las suyas [[horda]]s, una parte prefirió emigrar enta l'ueste, (arribando en [[Hispania]] chunto con os [[Vandalos]] y [[Suevos]]), y atra emigró enta o sud, establindo-se chusto a lo norte d'o Caucaso. Os alans d'o Caucaso dominoron [[Ciscaucasia]] dica que i plegoron os [[Gazaros]] arredol de l'añoanyo 600, esdevenindo una potencia local. Alavez muitos alans se replegoron ent'as montanyas d'o Caucaso, on controlaban o unico camín practicable pa trescurzar-lo, encara dito huei Darial, (Dar-i-Alán, puerta d'os alans), un congustro formato por o río Terec.
 
O reino alán d'o Caucaso tenió relacions con [[Costantinoble]]. Un feito curioso ye que i habió mercenarios alans entre os [[Almogavars]] d'o [[ducato d'Atenas y Neopatria]].
Linia 47:
 
=== A conquiesta rusa ===
En l'añoanyo 1774 o Imperio Ruso s'anecsionó o territorio oseta. En 1784 os rusos fundoron en territorio oseta a ciudat-fortaleza de Vladicaucás, que en ruso sennifica “sobirana d’o Caucaso”. A fins d’o periodo sobieticosovietico ixa ciudat yera de mayoría rusa. Poco enantes de 1820 se costruyó a ruta melitar de Cheorchia, dende Vladicaucás dica [[Tbilisi]]. Con l’aduya d’esta ruta melitar os osetas ya yeran sozmesos a lo Imperio Ruso, e tamién os Ingushes, que se resistiban en a marguin dreita d’o Terec.
 
Os osetas, chunto con os cabardos (circasians orientals) estioron pro-rusos, a diferencia d’os circasians occidentals, os ingushes, os chechenos e os daguestanís, esto lis permitió a los rusos de fer una falca que no permitió a los natibos caucasicos una resistencia conchunta.
 
=== A guerra cevil rusa ===
Con tot y con ixo en bels intes os pueblos d’as montañasmontanyas d’o Caucaso han tenito que asociar-sen, e cuan cayó o rechimen zarista, se formó en Vladicaucás l’Asambleya d’os Pueblos d’o Caucaso, on s’achuntoron osetas, cabardos, chechenos, daguestanís e d’atros. En 1918 o bolchebique cheorchián Grigori Ordzhonikidze fundó a Republica Popular Sozialista d’os Soviets de Terec con capital en Vladicaucás. En agosto os cosacos forachitoron Ordzhonikidze e os bolchebiques, que tornoron con l’aduya d’os chechens, e fuoron forachitatos de nuebo en 1919 o exercito de boluntarios d’Antón Denikin. Denikin yera mal bisto por os montañesesmontanyeses por os suyos ligallos con os cosacos, e dimpués de ser derrotato en Ucraína, abió d’abandonar o Caucaso a lo exercito royo a prencipios de 1920.
 
=== O periodo sovietico ===
En chinero de 1921 as autoridazautoridatz sobieticassovieticas estituyoroninstituyoron a Republica Autonoma d’osd'os MontañesesMontanyeses dentro d’ad'a Republica Federatiba de Rusia, ey como continadora de l’Asambleyal'[[Asambleya d’osd'os Pueblos d’od'o Norte d’od'o Caucaso]] de 1917, aplegando a [[cabardos]], [[balcars]], osetas, inguxes[[inguixes]] ey [[chechens]]. En 1922 la reducioron a lo territorio d’osd'os osetas ey ingushesinguixes, ey desaparixiódesapareixió en 1936. En 1922 fue creyata a rechión autonoma d’Osetiad'Osetia d’od'o Sud pa os osetas de Cheorchia.
 
Os osetas d’od'o norte ganoron terreno a costa d’osd'os ingushesinguixes dimpués d’ad'a II Guerra Mundial. Cuan os ingushesinguixes fuoron deportatos t’Asiat'Asia ZentralCentral una parte d’Ingushetiad'Ingushetia ([[Prigorodny]]) s’adibiós'adibió a Osetia d’od'o Norte, ey os osetas la pobloron. Encara que os IngushesInguixes tornoron, Prigorodny ya no dixódeixó de fer parte d’Osetiad'Osetia.
 
=== A descomposición d'a URSS ===