Diferencia entre revisiones de «Sirians (pueblo preislamico)»

Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
replaced: sureste → sudeste
maronitas ye maronins en l'aragonés d'Heredia
Linia 17:
}}
 
Os '''sirians''' son un pueblo en bías de desaparizión de [[Siria]] e d'o sudeste de [[Turquía]] carauterizatocaracterizato por a [[luenga arameya]] y estar de relichión cristiana con [[rito sirián]].
 
Son a continazión d'a poblazión siria no griega ni chodiga anterior a la embasión arabe e que no plegó a islamizar-se. Bi ha una branca ortodocsa e una branca catolica. Representan doncas un grupo etnico etno-confesional, millor definito por a relichión que por una luenga propia que trasmita una cultura propia d'un territorio.
Linia 23:
En tiempos colonials amanixió o problema d'a suya denominazión como pueblo e o grau de relazión u integrazión con atros grupos etnoconfesionals cristians afins, problema que s'agudizó en 1946 con a independenzia de Siria, que significó que ''sirián'' yera abitant d'o estato de Siria.
 
Seguntes o nazionalismo neoasirio toz os cristians d'[[Orient Meyo]] de luenga semitica son un mesmo pueblo asirio. D'esta traza pa os nazionalistas neoasirios, os sirians son una fazión d'a nazión asiria e se refieren a ellos como "asirios ozidentals". Bi ha adeutosadeptos d'o nazionalismo asirio entre a diaspora siriana de Suezia.
 
Os sirians que no son nazionalistas neoasirios prefieren denominar-sen seguntes a parabra arameya ''suryoyo'' ("sirián", "siriaco") u més modernament "arameus", fendo enfasis en o suyo orichen arameu, encara que en anglés se presentan como ''Syriac-aramaean'' ("sirio-arameus"), ''Aramaean-Syriac'' u simplament ''Syriac''. En [[Suezia]] e [[Alemaña]] parte d'a diaspora de cristians d'orichen oriental se denominan "arameus" u "sirio-arameus".
 
== Istoria ==
Ye difizil prezisar cuan estió a etnochenesis d'o pueblo sirián autualactual, diferent d'os suyos bizins por a luenga arameya e a relichión cristiana. Enantes d'a cristianizazión d'Orient Meyo, cristianizazión que estió intensa, a luenga arameya ya s'eba estendillato como ''lingua franca'' bels sieglos enantes fendo desaparixer luengas afins como o [[idioma ebreu|ebreu]].
 
En o periodo román tardano os sirians feban notar a suya diferenzia respeutorespecto a los griegos prenendo una traza diferent d'a relichión cristiana: o [[monofisismo]]. Sin d'embargo as poblazions elenizatas, as poblazions de zonas afaboritas por a politica imperial como Palestina, e la chent que yera més a man d'o poder seguiban a ortodocsiaortodoxia que promobeba l'autoridat imperial a l'egual que as poblazions d'orichen griego presents en Orient Meyo, esdebenindo os ''melkitas'', que güei encara son conoxitos como ''Roum'' (romans). O monofisismo yera perseguito por o poder imperial e los suyos liders relichiosos se refuchioron en as zonas montañosas d'a muga nororiental como [[Tur Abdín]], perdendo a suya popularidat. Os monofisistas rezibioron a los musulmans como salbadors, beyendo-los como una seta cristiana més d'as muitas que bi eba en o Imperio Román d'Orient.
 
En os primers tiempos d'a dominazión musulmana continó a bida normal d'alcuerdo con as tradizions romanas orientals u bizantinas, e dica costruiban ilesias. Os sirians encara influiban muito en a bida d'o Imperio Bizantín:
Linia 40:
Sin d'embargo baxo dominio d'os musulmans o lumero de sirians de luenga arameya ha ido baxando muito: cuan os sirians s'islamizaban en pocas chenerazions esdebeniban arabes por dos razons:
*L'arabe ye fazil d'aprender pa os parlants d'arameu por estar tamién [[luengas semiticas|semitico]]
*A sobén en o mundo islamico a islamizazión en l'aspeutoaspecto relichioso ha sennificato arabizazión en l'aspeutoaspecto lingüistico por estar l'arabe a unica luenga de l'[[Alcorán]]. Esto mesmo s'ha desbenito con a islamizazión-arabizazión de berbers, os coptos e os nubios.
 
Cuan os bizantins reconqueriban territorios musulmans de Siria, los repoblaban con armenios. As cruzatas perchudicoron a os sirians a l'egual que atras comunidaz cristianas orientals. Aumentó a ostilidat d'a poblazión musulmana cuentra os cristians.
 
[[Chuan Ferrández d'Heredia]] los menciona como ''iacobins'' (ye dicir ''chacobins'') en "[[La Flor de las Ystorias d'Orient]]":
{{cita|En el regno de [[Siria]] habitan diuerssas gentes, [[griegos]], [[armenios|ermins]], '''iacobins''', [[nestorins]], et otras dos naçiones de cristianos, es a saber, silianos et [[maronins]]. Los silianos tienen la manera de los griegos, et fueron obedientes en tiempo passado a la santa...}}
 
En l'aria de [[Tur Abdín]] bibiban uns 200.000 sirans dica [[1915]]. Mientres a primera guerra mundial o gobierno d'os "chobens turcos", querió eliminar as minorías cristianas d'Anatolia oriental: armenios, asirios e sirians. Os cristians de Tur Abdín fuoron atacatos por bandas de kurdos aliatos d'os turcos. Un terzio morió en a mortalera. Os sirians estioron menos combatibos que os armenios u os neoasirios, pero tenioron un episodio de tierca resistenzia en [[Ein Wardo]], lugar fazilment fortificable on pocos zentenars de sirianos fuoron sitiatos por 12.000 soldatos otomans e 13000 milizians kurdos mientres 3 años dica que remató a guerra.