Diferencia entre revisiones de «Atleta»

Contenido eliminado Contenido añadido
Estactua (creigo que sale d'un traductor automatico, no la veigo en lo Endice de Vocables ni en hispacseminary) > estatua (latín STATUA)
Linia 8:
 
== Historia ==
[[Imachen:Apoxyomenos_Pio-Clementino_Inv1185_n5.jpg|miniaturadeimagen|Apoxiomenos, estactuaestatua romana copia d'una griega en bronce]]
Se deciban asinas entre os griegos a os hombres robustos y valerosos que exercitaban o suyo cuerpo ta obtener un premio en prebas fisicas y, tamién, a os poetas, historiadores[[historiador]]s y músicos[[musico]]s que competiban publicament ta aconseguir o premio atorgau a os vencedors en os certamens. En l'[[Antiga Roma|Roma]] se conoixeba como atletas a os luitadors y a os boxeyadors, ya que totz os partecipants en atras especialidatz teneban nombres especificos.
 
A establita d'os combates atleticos ye muito antigua. Se creye que [[Licaón (mitolochía)|Licaón]] estió o primer que establió unos chuegos en [[Arcadia]], y [[Heracles]] aquell que fació celebre [[Olimpia]]. <ref> Pausanias, <nowiki>''Description of Greece''</nowiki>, 8. 2. 1 </ref> Seguntes o testimonio d'[[Homero]] pareixe que antes d'a [[guerra de Troya]] se celebraban competicions ya ta fer mas solemnes os funerales[[funeral]]s d'os grans homes. Pero ye de creyer que alavez no sería una profesión diferent, sino parte d'os exercicios militars como succedió dimpués, un sieglo antes de [[Platón]], quan a freqüencia d'os mesmos chuegos y a esperanza d'o premio y d'a fama metió en sumo credito a chimnastica d'os atletas.
 
En Grecia, os atletas yeran de condición libre, mientres que os romans yeran [[Esclavitut|esclaus]] u libertos.
 
Istos chuegos, inventaus por a valor y a virtut, decheneroron en vicio y vanidad. L'oficial que presidíapresidiba os exercicios se deciba ''agonistarco'', nombre derivau d'a voz griega agon, combate u baralla, por o que se diz ''agonística'' a la sciencia de los combates u arte d'os atletas y tamién ''chimnastica'' por peliar despullaus.
 
=== Preparación ===
[[Imachen:Gladiateur_bronze.jpg|miniaturadeimagen|Boxeyador en reposo, escultura griega, d'o sieglo III aC.]]
Os atletas teneban un rechimen de vida particular. En os primers tiempos, seguntes  [[Plinio o Viello|Plinio]] y  Pausanias, no se manteneban sino de [[Figo|figas secas]] ixutas, [[Nuez (fruito)|nueces]] y [[queso]] tierno. Seguntes Plinio, un famoso mayestro de palestra clamau PitágorasPitagoras, contemporanio d'o filósofo d'o mesmo nombre, fuo o primer que les permitió l'uso d'a carne y o primer atleta que la minchó se deciba Eutímenes. En tiempo de [[Hipocrates|Hipócrates]] la minchaban como se deduz d'a suya ''Epidemia.'' Manimenos, no minchaban indistintament de qualsiquier especie de carne: a mas solida y por tanto a mas propia ta suministrar fuerza y un alimento mas nutritivo yera a preferita a todas as atras. O [[Buei|bue]]<nowiki/>i y o tocino condimentados con [[vinagre]], con una especie de pan sin [[Levaduras|levadura]]s muito pesau y cubierto con queso tierno clamau ''coliphium'', yeran as preferitas; istas carnes yeran mas bien rustidas que bullidas u guisadas. Iste modo d'alimentar-se ye clamau por qualques autors ''gerophagia'', isto ye, nutrimento ixuto. Os atletas  minchaban  con exceso istos alimentos. [[Galén|Galeno]] cuenta que un atleta creyeba haber feito una minchada muit frugal quan no heba minchau mas que dos minas u dos libras de carne y o pan proporcionau. Milon de Crotona tasament yera saciado con vinte minas de carne, senglas de pan y quince pintas de vin.
 
Manimenos d'istos excesos, os antigos aplauden en cheneral a suya templanza:
Linia 26:
* ''Tercer'', porque s'absteneban muito mas d'ells en haber de dentrar a la liza y porque sufriban con una paciencia constantísima las fatigas y os trucos.
[[Imachen:Javelin_thrower_Petit_Palais_ADUT00344.jpg|cucha|miniaturadeimagen|Lanzador de chabalina, S. VI a.C.]]
A naturaleza d'os exercicios atleticos, a calor d'o clima y a estación en que se celebraban aquells chuegos obligaban a os atletas a combatir espullaus. Levaban manimenos una mena de tapacodas u faixa clamada ''zona'', que o suyo uso cesó entre os griegos en a XV Olimpiada, con motivo que habendo-se-le caito a un tal Orispo enmeyoen meyo d'a palestra y enredádose os suyos pietz, con ella cayió y estió venciu.
 
A desnudez d'os atletas facilitaba l'uso d'as uncions en todas as partes d'o cuerpo. Por o común s'usaba o aceite mezclau con una determinada cantidat de cera y de polvos, con o que se feba una especie de ungüento clamau ''ceroma'', nombre que qualques vegadas se daba tamién a o puesto mesmo que os atletas s'untaban clamau ''eleothesion'', ''alepterion'' y ''unctuarium''.
 
Os atletas se feban untar por os criaus d'a palestra clamaus ''aliptæ unctores'' y qualques vegadas s'untaban ells mesmos mutuament. Dimpués d'untaus, se cubriban por lo común con o baleyo que i heba en a palestra y con mas freqüencia, d'arena u de polvo, rechirando-se en ell u bien chitando-se-lo por dencima. Yera isto un preliminar tant esencial en a  luita y a o pancracio, que os griegos deciban d'un atleta, que hese levau o premio sin combatir, que heba venciu sin polvo, ye decir, sin de fatiga y sin de pena. Dimpués d'o certamen os atletas se limpiaban y se tornaban a ungir.
 
=== Admisión ===
[[Imachen:Three_runners_BM_GR_1856.10-1.1.jpg|miniaturadeimagen|Corredors, ceramica, S. IV aC.]]
Ta estar admitius ta competir caleba meter-se baixo a tutela d'os mayestros d'a pelestrapalestra ta observar diez meses consecutivos  y perfeccionar-se con un treballo asiduo en totz os exercicios. Istos preliminars se feban publicament en os chimnasios  y quan s'amanaba o diya en que heban de celebrar-se os chuegos olimpicos se redoblaban las fatigas d'os atletas que heban de combatir en ells. Entre os atletas no s'admitiban a os foranos, a os esclaus, ni as personas de naixencia fosca u  incierta. Os agonotetas, os atlotetas y os elanódicos yeran encargaus d'informar-se d'a naixencia y costumbres d'os atletas. A istos se les manifestaban as condicions con que yeran admitius y dimpués un heraldo devantando a man ta imposar silencio a o lugarpueblo, la posaba sobre o tozuelo de cadagún d'os atletas y conducindo-los por o estadio preguntaba en alta voz si belún le l'acusaba de bell delito, si yera de buenas costumbres y si yera libre, entre d'atras preguntas. Dimpués se feba en Olimpia churar a os atletas:
# Que s'heban emparau por diez meses a totz os exercicios y a todas as prebas d'institución atletica.
# Que yeran obligaus de respetar todas as leis prescritas en cada tipo de certamen y que no ferían brenca contra o buen orden y o gubierno establiu en os chuegos, churamento que se pronunciaba debant d'a estactuaestatua de Júpiter[[Chupiter (mitolochía)|Chupiter]].
 
<span class="cx-segment" data-segmentid="135"></span>