Diferencia entre revisiones de «Idioma anglés»
Contenido eliminado Contenido añadido
m S'han revertito as edicions de Horst-schlaemma (Descusión); tornando t'a zaguera versión editada por EBRO |
Sin resumen de edición |
||
Linia 23:
L'[[idioma]] '''anglés''' (en anglés {{audio|1=En-us-English.ogg|2='''English''' /ˈɪŋɡlɪʃ/}}) ye un [[luengas chermanicas|idioma chermanico]] occidental orichinario d'o norte d'[[Europa]] que se desembolicó en os reinos anglo-saxons d'[[Anglaterra]] (a dita [[Anglaterra anglo-saxona]]) y s'espardió dende o suyo orichen por totas as [[islas Britanicas]]. Debito a la influencia economica, melitar, scientifica, cultural y colonial de [[Reino de Gran Bretanya|Gran Bretanya]] y d'o [[Reino Unito]] dende o [[sieglo XVIII]], a traviés d'o [[Imperio Britanico]], y d'os [[Estatos Unitos]] dende a segunda metat d'o [[sieglo XX]],<ref>Ammon, Ulrich (2006). [http://books.google.com/?id=LMZm0w0k1c4C Sociolinguistics: an international handbook of the science of language and society]. Walter de Gruyter. ISBN 3-11-018418-4.</ref><ref>Schneider, Edgar (2007). [http://books.google.com/?id=QIE6zGSd8okC Postcolonial English: varieties around the world. Cambridge University Press]. ISBN 0-521-83140-7.</ref><ref>Mazrui, Alamin (1998). [http://books.google.com/?id=6lQTPxdYx8kC The power of Babel: language & governance in the African experience]. University of Chicago Press. ISBN 0-85255-807-4.</ref> l'anglés s'ha espardito por tot o mundo, convertindo-se en a luenga de referencia a ran internacional, gosando emplegar-se como ''[[lingua franca]]'' en muitas rechions.<ref>Crystal, David (1997). [http://books.google.com/?id=d6jPAKxTHRYC English as a Global Language. Cambridge: Cambridge University Press]. ISBN 0-521-53032-6.</ref><ref>Wardhaugh, Ronald (2006). [http://books.google.com/?id=0J2VOzNYtKQC An introduction to sociolinguistics. Wiley-Blackwell]. ISBN 1-4051-3559-X.</ref> En muitos puestos s'amostra como [[segunda luenga]] y mesmo se fa servir como [[luenga oficial]] d'a [[Unión Europea]] y de muitos países d'a [[Mancomunidat Britanica de Nacions]], asinas como muitas organizacions internacionals. Ye a tercera luenga con mayor numero de fablants nativos d'o mundo, dimpués d'o [[idioma chinés mandarín|chinés mandarín]] y d'o [[idioma castellán|castellán]].<ref name="ethnologue">"[http://web.archive.org/web/19990429232804/www.sil.org/ethnologue/top100.html Ethnologue, 1999]". Web.archive.org.</ref>
Historicament, l'anglés s'orichinó d'a fusión de varias luengas y dialectos que hue se conoixen colectivament como [[
Debito a la important asimilación de varios idiomas europeus a o largo d'a historia, l'anglés moderno contiene un vocabulario prou amplo. O diccionario ''[[Oxford English Dictionary]]'' incluye mas de 250.000 parolas diferents, sin contar muitos termins tecnicos y coloquials, u termins que perteneixen a multiples clases de parolas.<ref>{{en}} [http://www.oxforddictionaries.com/page/howmanywords How many words are there in the English Language?] Oxforddictionaries.com</ref><ref>{{en}} [http://www.vistawide.com/languages/language_statistics.htm Vista Worldwide Language Statistics]. Vistawide.com</ref>
Linia 37:
== Historia ==
L'anglés ye una [[luengas chermanicas occidentals|luenga chermanica occidental]] que se orichinó a partir d'os dialectos de l'[[luengas anglo-frisonas|anglo-frisón]] y
Unas d'istas tribus chermanicas que i plegoron estioron os [[anglos]],<ref>{{cita web|url=http://www.anglik.net/englishlanguagehistory.htm |title=Anglik English language resource |publisher=Anglik.net |date= |accessdate=2010-04-21}}</ref> que [[Sant Beda]] creyeba que s'heban estendillato por toda Britania.<ref>{{cita web|url=http://www.ccel.org/ccel/bede/history.v.i.xiv.html |title=Bede's Ecclesiastical History of England | Christian Classics Ethereal Library |publisher=Ccel.org |date=2005-06-01 |accessdate=2010-01-02}}</ref> Os nombre 'Anglaterra' (de l'anglés ''England'' < ''Engla land''<ref>{{cita web|url=http://bosworth.ff.cuni.cz/009427|title=Engla land|work=[[An Anglo-Saxon Dictionary]] (Online) | author=Bosworth, Joseph | authorlink=Joseph Bosworth | coauthors=Toller, T. Northcote | location=Prague | publisher=[[Charles University]]}}</ref> "Land of the Angles", literalment ''Tierra d'os anglos'') y ''anglés'' (en anglés ''English'' y en anglés antigo ''Englisc''<ref>{{cita web|url=http://bosworth.ff.cuni.cz/009433|title=Englisc |work=[[An Anglo-Saxon Dictionary]] (Online) | author=Bosworth, Joseph | authorlink=Joseph Bosworth | coauthors=Toller, T. Northcote | location=Prague | publisher=[[Charles University]]}}</ref>) derivan d'o nombre d'ista tribu, pero [[saxons]], [[chutos]] y un amplo rango de pueblos chermanicos d'as costas de [[Frisia]], [[Baixa Saxonia]], [[Chutlandia]] y o sud de [[Suecia]] tamién emigroron ta Britania por ixas envueltas.<ref>{{cite book|last=Collingwood|first=R. G.|authorlink=R. G. Collingwood|coauthors=et al|title=Roman Britain and English Settlements|publisher=Clarendon|location=Oxford, England|year=1936|pages=325 et sec|chapter=The English Settlements. The Sources for the period: Angles, Saxons, and Jutes on the Continent|isbn=0819611603}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.utexas.edu/cola/centers/lrc/eieol/engol-0-X.html |title=Linguistics research center Texas University |publisher=Utexas.edu |date=2009-02-20 |accessdate=2010-04-21}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ucalgary.ca/applied_history/tutor/firsteuro/invas.html |title=The Germanic Invasions of Western Europe, Calgary University |publisher=Ucalgary.ca |date= |accessdate=2010-04-21}}</ref>
En primerías, l'[[
L'
Istos cambeos lingüisticos en l'anglés seguidos d'a invasión normanda producioron lo que hue conoixemos como [[anglés meyo]], estando a obra ''[[The Canterbury Tales]]'' de [[Geoffrey Chaucer]] a millor referencia literaria d'ista epoca.
Linia 185:
Una gran proporción d'o vocabulario d'a luenga anglesa tien o suyo orichen en o [[idioma francés|francés]] u en as [[luengas d'Oïl]], y se transmitió a l'anglés a traviés d'o [[idioma anglo-normando|idioma anglo-normando]] que yera parlato por as [[clase alta|clases altas]] en Anglaterra en os sieglos posteriors a la [[Conquiesta normanda d'Anglaterra|conquiesta normanda]]. Entre as parolas que plegoron a traviés d'o francés s'incluyen ''competition'' (''[[competición]]''), ''mountain'' (''[[montanya]]''), ''art'' (''[[arte]]''), ''table'' (''[[mesa]]''), ''publicity'' (''[[publicidat]]''), ''police'' (''[[policía]]''), ''role'' (''[[rol]]''), ''routine'' (''[[rutina]]''), ''machine'' (''[[maquina]]''), ''force'' (''[[fuerza]]''), y muitas atras, a mayoría [[anglisificación|anglisizatas]] ta seguir as reglas [[fonolochía|fonolochicas]], y de pronunciación y escritura (encara que s'han conservau bellas excepcions con a suya grafía y pronunciación orichinal, por eixemplo, ''façade'' [''[[frontera]]''] u ''affaire de cœur'' [''[[afer de corazón]]'']). Entre as parolas ampradas dende as luengas d'Oïl s'observa diferencias foneticas entre belunas con orichens normandos u picardos (''to catch'', "agafar", "agarrar", d'o latín ''CAPTIARE''), y belatras que vienen d'o francés medieval standard en o continent (''chase'', "[[caza]]", d'o latín ''CAPTIARE''). Bi [[substantivos incontables en l'anglés]] que en o suyo orichen son galicismos: ''baggage'' (con un orichen común con l'aragonés oriental ''bahe''), ''furniture'' ("mueble", relacionau con o verbo tamién aragonés "fornir"), y ''trouble'' ("problema", relacionau con a parola catalana ''térbol'', "[[turbideza|turbio]]").
==== Parolas con orichen en
{{articlo principal|Adstrato escandinavo en l'anglés}}
Muitas parolas con orichen en
==== Parolas d'orichen neerlandés y baixo alemán ====
|